فرصت‌های نوآورانه گردشگری حلال برای کارآفرینان

امروزه فرصت‌های زیادی در صنعت گردشگری وجود دارد که با مطالعه و برنامه‌ریزی مناسب می‌توان از آن‌ها در قالب محصول یا خدمات گردشگری حلال استفاده کرد. نکته قابل توجه این است که چنین فرصت‌هایی منحصراً برای مسلمانان نیست؛ به‌عنوان مثال حوزه‌هایی از سفر حلال وجود دارد که برای غیر مسلمانان هم مناسب است. بر اساس گزارش GMTI پیش‌بینی می‌شود که تعداد مسافران مسلمان در سال 2028 به 230 میلیون نفر برسد و گردش مالی 225 میلیارد دلاری را به ارمغان بیاورد.

بر همین اساس هدف مقاله حاضر شناسایی فرصت‌های تجاری نوآورانه موجود در صنعت گردشگری حلال و سفر حلال است که می‌تواند توسط کارآفرینان این حوزه استفاده شود.

گردشگری حلال

گردشگری حلال به‌عنوان هر چیز یا عملی که برای استفاده و مشارکت در صنعت گردشگری بر اساس آموزه‌های اسلامی مجاز باشد تعریف شده است. هدف و دلیل سفر در گردشگری حلال لزوماً اعتقادات مذهبی نیست، بلکه می‌تواند مربوط به انگیزه‌های گردشگری باشد.

اخیراً اصطلاحات دیگری در بازار سفر مسلمانان در ارتباط با گردشگری حلال رواج یافته که از آن جمله می‌توان به سفر حلال، سفر اسلامی، گردشگری مسلمان پسند و مقصد حلال اشاره نمود. بیشتر این اصطلاحات برای رفع نیازهای گردشگری مسلمان به کار می‌روند، اما برخی از این مفاهیم و رفتارهای ناشی از آن در کشورهای غیرمسلمان مانند ژاپن، استرالیا و نیوزلند نیز مشاهده شده است.

کارآفرینی حلال

کارآفرینی حلال توسط صنایع غذایی حلال پایه‌گذاری و سپس کارآفرینان حلال به محصولات و خدمات دیگری مانند بانک‌داری، لوازم آرایشی، دارویی و گردشگری گسترش یافتند. در حال حاضر بازار جهانی حلال از جمله گردشگری حلال در زمره سریع‌ترین بازارهای در حال رشد قرار دارد که محیط خوبی را برای کارآفرینان مهیا نموده است. مفهوم حلال زمانی به‌عنوان یک موضوع انحصاری دینی تلقی می‌شد، اما اکنون این مفهوم به یک سکوی برندسازی برای کارآفرینان تبدیل شده است تا محصولات و خدمات خود را در سطح جهانی گسترش دهند.

بنابراین کارآفرینی حلال یکی از جنبه‌های کارآفرینی است که در آن مفهوم حلال به‌عنوان فرآیندی کارآفرینانه برای بهره‌برداری نوآورانه از فرصت‌های دستیابی به بازده اقتصادی و عدالت اجتماعی در نظر گرفته می‌شود. بین گردشگری حلال و کارآفرینی حلال یک رابطه متقابل با فرصت‌های زیاد وجود دارد که می‌تواند توسط کارآفرینان برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شود.

فرصت‌های نوآورانه کارآفرینی در گردشگری حلال

نوآوری به‌عنوان یکی از ابزارهای دستیابی به رشد پایدار و فرآیندی برای انتقال مؤثر و سودآور ایده‌های جدید به مشتریان برای جلب رضایت آنان تعریف شده است. فرصت‌های نوآورانه در ایجاد مزیت‌های رقابتی برای سرمایه‌گذاری‌های جدید در ورود به بازار نقش دارند. علاوه بر این، یکی از مراحل حیاتی در کارآفرینی، بهره‌برداری از فرصت‌ها برای ایجاد سرمایه‌گذاری جدید است؛ بنابراین، فرصت‌های نوآورانه به سرمایه‌گذاری‌های جدید اجازه می‌دهد تا با موفقیت وارد بازار شوند.

نقش کارآفرینان حلال، بهره‌برداری از فرصت‌های نوآورانه در میان فرصت‌های موجود در صنعت گردشگری حلال و معرفی محصولات و خدمات جدید با گزاره‌های ارزشی جدید است که نیازهای مسافران مسلمان و حتی غیرمسلمان را برآورده می‌کند. همچنین کارآفرینان حلال باید این سرمایه‌گذاری را در چارچوبی انجام دهند که با شریعت (قانون اسلامی) مطابقت دارد.

بر این اساس فرصت‌های نوآورانه مختلفی وجود دارد که می‌تواند توجه کارآفرینان حلال را برای ایجاد محصولات و خدمات جدید در صنعت گردشگری حلال جلب کند. برخی از این فرصت‌ها عبارتند از سکوهای دیجیتال، نسل آلفا، ارز دیجیتال، محصولات و خدمات پایدار، خدمات مورد پسند بانوان مسلمان، گردشگری آشپزی، چاپ سه‌بعدی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده که در ادامه به توضیح هریک خواهیم پرداخت.

 سکوهای دیجیتال

کارآفرینان حلال می‌توانند سکوی دیجیتالی جدیدی را ارائه دهند که همه چیز را برای مسافران مسلمان شخصی‌سازی کند. آن‌ها باید به دنبال برنامه‌های کاربرپسندی باشند که به مشتری امکان می‌دهد همه چیز را به اشتراک بگذارد. یکی از بسترهای دیجیتال احتمالی که نیازمند توجه بیشتر کارآفرینان حلال است، عمره و حج دیجیتال‌محور است. این بستر می‌تواند شامل ابزارهای یادگیری تعاملی برای آموزش زائران مسلمان باشد که چگونه مناسک عمره و حج را به‌درستی انجام ‌دهند و آن‌ها را قادر می‌سازد تجربیات خود را به اشتراک بگذارند. از دیگر فرصت‌های این حوزه می‌توان به بسترسازی دیجیتالی برای سفر و غذای حلال اشاره نمود.

نسل آلفا

نسل آلفا شامل کودکانی است که پس از سال 2010 میلادی متولد شده‌اند. این افراد متحول‌ترین نسلی هستند که تا به حال به وجود آمده‌اند و از بدو تولد کاملاً در فناوری غوطه‌ور بوده‌اند. نسل آلفا نقش اساسی در تعیین انتخاب‌ها و مقاصد سفر خانواده خود دارند. کارآفرینان حلال باید برای برآوردن نیازهای نسل آلفا در هنگام سفر آمادگی کسب کنند. کارآفرینان حلال می‌توانند با ارائه فعالیت‌ها و برنامه‌های آموزشی سفارشی مناسب در طول سفر و همچنین پیشنهادهای ویژه خانوادگی، موجب رضایت‌مندی نسل آلفا و خانواده آن‌ها شوند.

ارز دیجیتال

سرمایه‌گذاران مسلمان به دلیل سازگاری، آگاهی و شرایط تسهیل‌کننده، مشتاق سرمایه‌گذاری در بازار بیت‌کوین هستند؛ بنابراین، کارآفرینان حلال باید از خلاقیت، شفافیت و اطمینان فناوری‌های اصلی غیرمتمرکز خود در این راستا استفاده کنند.

 محصولات و خدمات پایدار

مسافران آینده به‌ویژه مسافران جوان، مقاصد و شرکت‌هایی که قادر به ارائه خدمات با کیفیت و در عین حال از نظر زیست‌محیطی پایدار و از نظر فرهنگی محترمانه هستند را در اولویت قرار می‌دهند. همچنین مسافران حاضرند برای لذت بردن از تجربه سفر خود و به‌منظور جلوگیری از آسیب به محیط‌زیست حق بیمه پرداخت نمایند. مسلمانان به‌عنوان شهروندان مسئول جهانی به تأثیر مثبت گردشگری پایدار توجه دارند؛ بنابراین گردشگری حلال فرصت ابتکاری خوبی برای جلب توجه نسبت به محیط‌زیست، اقلیم، فرهنگ، هنر و… خواهد بود.

خدمات مورد پسند بانوان مسلمان

بانوان مسلمان 45درصد از بازار سفر مسلمانان را تشکیل می‌دهند. فرصت‌های نوآورانه مختلفی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها به‌عنوان محصولات و خدمات جدید برای رفع نیازهای خاص این گروه استفاده کرد. بانوان مسلمان در برنامه‌ریزی سفر بدون توجه به گروهی که در آن قرار دارند بسیار قدرتمند و آگاهانه عمل می‌کنند؛ بنابراین کارآفرینان حلال باید توجه بیشتری به خدمات مورد نیاز و پسند بانوان مسلمان داشته باشند.

 گردشگری آشپزی

غذای حلال در بسیاری از مقاصد برای پذیرایی از مسافران مسلمان به‌راحتی قابل دسترسی است؛ بنابراین خدمات‌دهندگان باید شیوه‌ها و مواد مصرفی برای آشپزی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که مسلمان پسند باشد. پیشرفت‌ها و نوآوری‌های جدید در بخش غذا و نوشیدنی و ایجاد آشپزی حلال، فرصت نوآورانه خوبی برای کارآفرینان حلال است.

 چاپ سه‌بعدی

فناوری چاپ سه‌بعدی امروزه به عنوان یکی از صنایع جذاب مورد توجه قرار گرفته و در سیستم‌های تولیدی شاهد رشد قابل توجه آن هستیم. سفارشی‌سازی محصولات از مهم‌ترین مزیت‌های چاپ سه‌بعدی است که به مشتری امکان می‌دهد محصول را بدون هزینه اضافی اصلاح کند. فناوری چاپ سه‌بعدی فرصتی نوآورانه در صنعت گردشگری محسوب ‌می‌شود، اما کمتر به آن توجه شده است. در فضای حلال می‌توان از این فناوری در تهیه غذاهای مصنوعی، درگیر کردن گردشگران برای تولید و تهیه سوغات و موارد مشابه استفاده نمود.

 واقعیت مجازی و واقعیت افزوده

واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در گردشگری حلال می‌تواند برای موارد مختلف از جمله افزایش تجربه گردشگران مسلمان در حج و عمره (به‌ویژه برای کسانی که برای اولین بار این زیارت را تجربه می‌کنند) استفاده شود. همچنین واقعیت مجازی می‌تواند ابزار خوبی برای کاوش میراث مسلمانان و بازدید مجازی از مکان‌های گردشگری مسلمانان در طول بحران‌هایی مانند کووید و محدودیت‌های سفر در سطح جهانی باشد.

جمع‌بندی

این نوشتار چشم‌اندازهای جدیدی را برای کارآفرینان حلال فراهم می‌کند که آن‌ها را قادر سازد تا سرمایه‌گذاری‌های جدیدی را در صنعت گردشگری حلال آغاز کنند. یافته‌های این مقاله می‌تواند به خدمات‌دهندگان گردشگری و کارآفرینان حلال کمک کند تا محصولات و خدمات گردشگری حلال را برای تأمین نیازهای مسافران مسلمان معرفی نموده و توسعه دهند.

با توجه به افزایش قابل توجه فعالیت‌های استارتاپی و نوین در حوزه گردشگری در کشور، توجه به مقوله‌های یاد شده و فرصت‌های کارآفرینی این حوزه که در مقاله حاضر به آن‌ها اشاره شده، می‌تواند ایده‌های خوبی برای فعالان این بخش ایجاد نماید.