هوش مصنوعی در معماری چه تاثیراتی ایجاد خواهد کرد؟

هر روز جهان ما همواره پیچیده‌تر می‌شود و نیازهای آن مدام در حال تغییر است. صنعت معماری باید خود را پا‌به‌پای چالش‌ها و مسائل، به‌روز رسانی کند. این اتفاق، با دسترسی زیاد به داده‌ها امکان‌پذیر است. افزایش دسترسی به داده‌ها، از اساس راه‌های جدیدی را برای تفکر پیش پای ما می‌گذارد. 

حل بخش مهمی از نیاهای اساسی جوامع امروز مثل بحران‌های زیست‌محیطی و آب و هوایی، چالش‌های شهرنشینی، تراکم جمعیت و کمبود مسکن، بر عهده قشر معمار و طراح داخلی است. آن‌ها ساختار شهرها را شکل می‌دهند و باید بتوانند به این نیازهای مهم که دائما به‌روز می‌شوند، پاسخ بدهند. برای ارائه پاسخ به این نیازها، شیوه‌های سنتی در معماری چندان پاسخگو نیستند و معماران باید این جرئت را داشته باشند که از روش‌های قدیمی فاصله بگیرند. آنچه در این مقاله به آن می‌پردازیم ناظر بر همین گسترش دسترسی به داده‌ها در عصر تحولات بزرگ دیجیتالی همچون هوش مصنوعی است. در این مقاله به این سؤال پاسخ داده می‌شود که هوش مصنوعی در معماری چه تاثیری دارد و آیا می‌تواند معماران را خانه‌نشین کند؟

هوش مصنوعی تکامل بعدی در جعبه‌ابزار معمار

استفاده از هوش مصنوعی در معماری با اینکه هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد؛ اما ظرفیت آن برای شکل دادن به آینده بسیار است. ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند حجم عظیمی از داده‌های تولیدشده در طول طراحی، ساخت و بهره‌برداری از یک ساختمان را پردازش و تجزیه و تحلیل کنند. به کمک قابلیت‌های هوش مصنوعی، می‌توان طراحی‌های سه‌بعدی فراوانی ایجاد کرد. همچنین می‌توان به صورت آنی و در لحظه، سناریوهای مختلف را تحت تأثیر شرایط مختلف، آزمایش کرد. می‌توان نسخه‌های گوناگون از یک طرح را به سرعت ایجاد کرد تا طراحی راحت‌تر شود و دوباره‌کاری به حداقل برسد. در این صورت پایه‌ای مبتنی بر شواهد محکم ایجاد خواهد شد که ادامه فرایند را پایدارتر و کارآمدتر خواهد ساخت. 

به هر حال، هوش مصنوعی جایگزین معماران و معماری نخواهد شد اما کار آن‌ها را تقویت خواهد کرد. تحولات عمیقی که در این صنعت بر اثر هوش مصنوعی ایجاد می‌شود به این معنا نیست که این فناوری جایگزین معماران خواهد شد. هوش مصنوعی به همراه داده، به معمار کمک می‌کند تا به نتایج بهتری دست یابد. نسبت هوش مصنوعی و داده، یک نسبت مکمل است.

حرکت معماری به سمت طراحی داده‌محور

صنعت معماری از نرم‌افزار اتوکد تا نرم‌افزار BIM که بر پایه حافظه ابری است، راه درازی را پیموده است. اما تحول دیجیتال و تکنولوژی، هنوز ادامه دارد و تازه در ابتدای راه قرار گرفته است. طراحی معماری در آینده، بیشتر و بیشتر داده‌محور خواهد شد. نیکلاس مانگون، از فعالان صنعت معماری، تفاوت رابطه انسان با داده‌ها در زمان و آینده را اینگونه توضیح می‌دهد: “امروز می‌توانید تمام داده‌ها را در هر زمانی در اختیار داشته باشید. اما در آینده، داده‌های درست را در زمان درست خواهید داشت. معمار در این حالت می‌تواند خروجی یک پروژه را در همان ابتدا زمانی که تصمیم‌گیری برای او هزینه کمتری دارد، تعریف کند. همچنین او با استفاده از هوش مصنوعی در معماری قابلیت دریافت اطلاعات را به صورت آنی دارد و می‌تواند از هوش مصنوعی در طراحی داخلی به عنوان دستیاری برای هم‌آفرینی طرح‌ها و نقشه‌ها بهره بگیرد.”

همین امروز نیز استفاده از داده‌های دیجیتال در کارهای روزمره فعالان صنعت معماری، تبدیل به جزئی جدایی‌ناپذیر شده‌اند. مثلا پلتفرم BIM جامعه مهندس طراح معماری را قادر ساخت تا از طریق یک پایگاه داده مشترک با یکدیگر در ارتباط باشند. این ایده می‌تواند گسترش پیدا کند و دسترسی به پروژه‌های پیچیده معماری را به طیف وسیع‌تری از ذی‌نفعان، مثل توسعه‌دهندگان، دولت‌ها و شهروندان توسعه دهد. به این صورت ارتباط معماران با گروه‌های دخیل، فراگیرتر می‌شود.

مقایسه هوش مصنوعی در برابر هوش معمار

رایانه‌ها و نرم‌افزاری هوش مصنوعی تنها می‌توانند کارهای خسته‌کننده و تکراری روزمره را خودکار کرده و زمان بیشتری را برای معماران آزاد کنند. به این ترتیب آن‌ها می‌توانند بر جنبه‌های خلاقانه و شخصی‌تر صنعت هنر معماری تمرکز کنند. علاوه‌بر این، هوش مصنوعی هنوز محدودیت‌های زیادی دارد. هوش آن تنها به اندازه داده‌هایی است که به آن آموزش داده شده است. اما بسیاری از کارهایی که معماران انجام می‌دهند شامل تفکر تحلیلی و خلاق، دیدگاه‌های اصیل، توانایی حل مسئله و مهارت‌های نرمی است که بر تصمیمات انسانی تکیه دارند و هنوز در فناوری وجود ندارد.

بطور کلی هوش مصنوعی و فناوری‌های جدید جایگزین مهندس طراح معماری نیستند بلکه صرفا دستیار و مکمل ذهن معمار است. هوش مصنوعی قطعا فرایند طراحی معماری را کارآمدتر می‌کند. اما نمی‌تواند جایگزین ذهن خلاق معمار و توانایی ارائه طرح‌های منحصر به فرد او شود. طرح‌ها و ایده‌هایی که می‌تواند به خواسته‌های محیطی و زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی خاص و پیچیده پاسخ بدهد.

طبق یک پژوهش که توسط دانشگاه آکسفورد انجام شده است، فقط نزدیک 2 درصد احتمال دارد که هوش مصنوعی جایگزین شغل معماری شود. یکی از فعالان این صنعت هم می‌گوید: «درست است که هوش مصنوعی فرصت‌های جدیدی را برای حرفه هنر معماری ایجاد می‌کند؛ اما من معتقدم جایگزین کردن معمار با هوش مصنوعی به نسبت بسیاری از مشاغل دیگر، دور از ذهن‌تر است. تصمیماتی که ما برای ساخت ساختمان‌های بزرگ می‌گیریم، اغلب به نظرات شخصی بستگی دارد و درست و غلط‌های قطعی و مشخصی وجود ندارد».

کلام آخر

پیشرفت فناوری و نرم افزار هوش مصنوعی چرخه عمر پروژه را بهبود می‌دهد و روش‌های سنتی کار را حذف می‌کند. به این ترتیب نقش مهندس معمار به عنوان ارکستراتور (مدیریت و ایجاد هماهنگی بین سامانه‌های رایانه‌ای) تقویت می‌شود. معماران به طور بالقوه مسئولیت بیشتری برای مدیریت فرآیندها، داده‌ها و روابط در طول یک پروژه معماری به دست خواهند آورد. از برنامه‌ریزی در فاز اولیه گرفته تا پایان دادن به جداسازی قطعات در پایان چرخه عمر ساختمان. 

با این رویکرد کل نگر برای طراحی داخلی و ساخت، امکان بهبود کیفیت و کارایی وجود دارد. برای فعال کردن این تحول، هوش مصنوعی باید در گردش کار یک شرکت معماری طراحی مدرن ادغام شود و معماران باید با کسب مهارت های لازم برای کار با این ابزارها از عقب افتادن جلوگیری کنند. در اصل، ما باید قدرت داده‌ها و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی را برای کمک به معماران بشناسیم. با آموزش هوش مصنوعی در معماری به آنها کمک کنیم تا راه‌حل‌های بهتری برای مشکلات پیچیده‌ای که جوامع و شهرهای ما اکنون و در آینده نزدیک با آن‌ها مواجه هستند، ایجاد کنند.