«طراحی، رابط اطلاعات و درک است». هانس هافمن، معلم و استاد طراحی، این‌گونه مؤجز و جامع آن‌چه را که سال‌ها به شاگردانش آموخته، تصویرسازی کرده است. امروزه تصور بسیاری از مشاغل و فعالیت‌ها بدون طراحی دشوار و غیرممکن است و همین امر حاکی از اهمیت و گستردگی ارتباط طراحی با زیست روزمره و فهم انسان دارد. ارزش بازار جهانی صنعت طراحی در سال ۲۰۲۲، ۴۱.۸ میلیارد دلار بوده است و ایالات متحده آمریکا با ۱۶ میلیارد دلار بزرگ‌ترین بازار این حوزه را به خود اختصاص داده است. هوش مصنوعی در حال دگرگونی صنایع متعددی است و صنعت طراحی نیز از این قاعده مستثنی نیست. فناوری‌های هوش مصنوعی در حال ایجاد تغییرات عمیقی در طراحی هستند و تغییرات قابل‌توجهی را در نحوه انجام کار طراحان ایجاد کرده‌اند.
تأثیر هوش مصنوعی بر صنعت طراحی موضوعی به‌روز است، زیرا قابلیت‌های هوش مصنوعی در این حوزه به‌سرعت در حال پیشرفت هستند. از همین رو درک و فهم مفاهیم و روندهای اثرگذاری هوش مصنوعی در صنعت طراحی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش با هدف ارائه بینشی در مورد رابطه در حال تکامل بین خلاقیت انسان و هوش مصنوعی در حوزه طراحی انجام شده و تأثیر هوش مصنوعی بر صنعت طراحی را بررسی می‌کند. هین نِویِن نگارنده مقاله ابتدا اطلاعات زمینه‌ای درباره هوش مصنوعی را برای درک بهتر موضوع ارائه کرده و سپس چهار موضوع: ۱. مزایای هوش مصنوعی برای صنعت طراحی ۲. محدودیت‌ها و خطرات هوش مصنوعی در صنعت طراحی ۳. امکان جایگزین شدن هوش مصنوعی به‌جای طراحان و ۴. افزایش و تقویت مهارت طراحان برای زیست در عصر هوش مصنوعی را بررسی کرده است که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
مزایای هوش مصنوعی در صنعت طراحی
صرفه‌جویی در زمان و ساده کردن فرایند طراحی دو مزیت اصلی شناسایی شده کاربرد هوش مصنوعی در صنعت طراحی است.
۱.صرفه‌جویی در زمان: یکی از مزایای اصلی هوش مصنوعی در طراحی، افزایش کارایی از طریق صرفه‌جویی در زمان است. هوش مصنوعی می‌تواند مفاهیم انتزاعی را به سرعت به تجسم‌های ملموس تبدیل کند و روند کلی طراحی را تسریع کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند با استخراج رنگ‌ها و الگوها از یک طرح اصلی، به سرعت تغییرات متعددی را در طراحی ایجاد کنند. این قابلیت به ویژه در طراحی محصول تأثیرگذار است و امکان ایجاد سریع گزینه‌های متفاوت را در یک زیبایی‌شناسی دلخواه برای طراح و سفارش‌دهنده فراهم می‌کند.
۲.ساده‌سازی فرایند طراحی: ارزش کلیدی دیگر هوش مصنوعی ساده کردن طراحی است. این ویژگی به هر کسی اجازه می‌دهد تا با غلبه بر موانع قبلی همچون مهارت هنری، توانایی تحقیق و آشنایی با ابزار، طرح‌های با کیفیت تولید کند. برنامه‌هایی مانند دالی و میدجرنی با تولید فوری تصاویری با کیفیت بالا، صنعت طراحی را متحول کرده‌اند.
خطرات و محدودیت‌های هوش مصنوعی در صنعت طراحی
دقت پایین، فقدان خلاقیت و احساس و نقض مالکیت معنوی خطرات و محدودیت‌های شناسایی شده هوش مصنوعی در صنعت طراحی هستند.
- ۱.دقت پایین: ابزارهای هوش مصنوعی در طراحی موردهای خاص، پیچیده و جزئیات محور مانند معماری، طراحی صنعتی، تصاویر پزشکی و… در مقایسه با نیروی انسانی از دقت کمتری برخوردار هستند. در حالی که هوش مصنوعی می‌تواند طرح‌ها را به سرعت ایجاد کند، اما نتایج ممکن است فاقد دقت، انسجام و اجرای دقیق باشند. علت این امر این است که محدودیت‌هایی در تسلط هوش مصنوعی بر عناصر طراحی مانند سبک، رنگ، نور، چیدمان، شکل‌دهی، آناتومی و منطق وجود دارد که هر کدام می‌توانند منجر به طراحی‌های نادرست و نامنسجم با ترکیب‌بندی نامرتب شود.
- ۲.فقدان خلاقیت و احساس: در حالی که هوش مصنوعی می‌تواند با تکیه بر داده‌های موجود طرح‌های رضایت‌بخشی تولید کند، اما فاقد تفکر واقعی و ایده‌های تازه است. همچنین با اینکه هوش مصنوعی می‌تواند طرح‌های منحصربه‌فردی ایجاد کند، اما در به تصویر کشیدن زمینه‌های عاطفی و فرهنگی که انسان‌ها به‌طور یکپارچه ترکیب می‌کنند، ضعیف و ناتوان است.
- ۳.نقض مالکیت معنوی: رعایت نکردن حق مالکیت معنوی یکی دیگر از محدودیت‌ها و نگرانی‌های استفاده از هوش مصنوعی در طراحی و خلق آثار هنری است. البته اگر خروجی هوش مصنوعی حاوی عناصر کپی شده باشد، ممکن است با مشکلات کپی‌رایت نیز مواجه شود. مواردی وجود دارد که هنرمندانی ادعا می‌کنند هوش مصنوعی کار آنها را بدون رضایت تکرار کرده است. در اوایل سال ۲۰۲۳ شکایت‌هایی مبنی بر نقض قوانین کپی‌رایت توسط سیستم‌های آموزشی مانند میدجرنی و استِبیلتی، به علت استفاده بدون اجازه آنها از محتوا شده است.
آیا هوش مصنوعی جایگزین طراحان می‌شود؟
تنها در ایالات متحده آمریکا بیش از ۲۵۰ هزار نفر طراح وجود دارد و صنعت طراحی از جمله صنایع خلاق اشتغال‌آفرین است. در همین راستا، یکی از مسائل مهم، تأثیر هوش مصنوعی بر اشتغال در این صنعت است. دیدگاه‌های متفاوتی درباره اینکه آیا هوش مصنوعی در آینده می‌تواند جایگزین طراحان انسانی شود، وجود دارد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که هوش مصنوعی در حال حاضر یا به‌زودی نمی‌تواند جایگزین طراحان شود. بلکه به‌جای اینکه به‌طور کامل جایگزین انسان‌ها شود، مکمل کار آن‌هاست و بیشتر از حذف نقش‌های آنها، بهره‌وری را افزایش می‌دهد. علت این امر این است که خلاقیت و هوش هیجانی انسان را نمی‌توان به‌راحتی توسط سیستم‌های هوش مصنوعی آفرید و این امر باعث نیاز مداوم به طراحان انسانی است.
افزایش و تقویت مهارت‌ها برای زیست در عصر هوش مصنوعی
این بخش از پژوهش این سؤال را مطرح کرده که «طراحان برای محافظت از خود در برابر هوش مصنوعی باید چه مهارت‌ها یا ویژگی‌هایی را یاد بگیرند و توسعه دهند؟». در واقع این بخش نشان می‌دهد که طراحان چگونه می‌توانند از نقش خود در پرتو رشد هوش مصنوعی محافظت کنند. به‌طور کلی طراحان برای محافظت از آینده خود باید یاد بگیرند که از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کنند. زیرا اگر هوش مصنوعی رایج شود، آنها با تبدیل شدن به کاربران بسیار ماهر همچنان می‌توانند به کار خود ادامه دهند. آنها باید مهارت‌های حرفه‌ای مکمل خود را توسعه دهند و بر محافظت از عناصر عمیق انسانی مانند: خلاقیت، همدلی و تفکر انتقادی تمرکز کنند. آگاهی از پیشرفت‌های هوش مصنوعی و پذیرش همکاری با فناوری‌های هوش مصنوعی نیز بسیار حیاتی است، بدین صورت که طراحان باید به‌طور فعال ابزارهای طراحی مبتنی بر هوش مصنوعی را شناسایی و با قابلیت‌ها و محدودیت‌های آنها آشنا شوند.
کلام آخر
با توجه به سرعت زیاد پیشرفت فناوری، پیش‌بینی دقیق جهت‌گیری‌های آینده هوش مصنوعی در طراحی و نحوه پذیرش و استفاده از آن توسط شرکت‌ها و طراحان حائز اهمیت است. از همین رو مقاله حاضر تأثیر هوش مصنوعی بر صنعت طراحی را بررسی کرده است.
بنا به یافته‌های پژوهش، هوش مصنوعی می‌تواند باعث افزایش کارایی، صرفه‌جویی در زمان و ایجاد فرصت‌های جدید برای طراحان شود. با این حال، هوش مصنوعی فاقد خلاقیت ذاتی، هوش عاطفی و زمینه‌های فرهنگی طراحان انسانی است. از این‌رو طراحان نباید هوش مصنوعی را تهدیدی برای حرفه خود بدانند بلکه باید آن‌را ابزاری برای تقویت کار خود ببینند.
همچنین برای محافظت در برابر چالش‌های احتمالی هوش مصنوعی، طراحان باید بر روی توسعه مهارت‌های مکملی که هوش مصنوعی قادر به تکرار آنها نیست، متمرکز شوند. آنها باید به‌طور فعال ابزارها و کاربردهای طراحی مبتنی بر هوش مصنوعی را شناسایی و قابلیت‌ها و محدودیت‌های آنها را درک کنند.
