هنر سینما ، هنر هفتم و نقطه عطفی در بین هنرهای هفتگانه است. ابعاد این هنر بسیار وسیع است و یکی از مهم ترین انواع هنر محسوب می گردد. هنری که گویی چونان روحی به تصاویر بی‌جان دمیده می‌شود و آنان را بر پرده جادوی‌اش جانی تازه می‌بخشد تا تو را راه و رسم زندگی بیاموزد. تاریخچه سینما و پیدایش آن به برادران لومیر و سال ۱۸۹۵ بر می گردد. در ابتدای شروع به کار، ساخت فیلم کوتاه رواج بیشتری داشت. همچنین فیلم ها از یک نما و بدون کات خوردن فیلم برداری می شدند. اولین فیلم کوتاه تاریخ سینما فیلم ورود قطار به ایستگاه بود.
اولین سینمای ایران در چه سالی ساخته شد
پس از گذشت ۵ سال از تاریخ اختراع سینما ، ایران یکی از کشورهایی بود که صاحب این هنر شد. اولین سالن سینما در ایران سینما سولی تبریز با گنجایش صد تماشاگر بود که در سال ۱۲۷۹ توسط آلک ساگینیان تأسیس شد. چند سال پس از آن ارامنه در تبریز سینما ۲۹ بهمن و سینما کریستال را هم در تبریز راه اندازی کردند. در ابتدا سینما در بین آحاد جامعه سنتی قدیم مقبولیت بالایی نداشت. سال ها بعد با افزایش تعداد سالن سینما های حرفه ای و بزرگ با ظرفیت هزار و صد نفری، صنعت سینما بطرز شگرفی رشد کرد تا جایی که هنر سینما به یک صنعت درآمدزا تبدیل شد. سینما فاروس اولین سالن سینمای ایران بود که تقریبا شبیه به سینماهای امروزی و با ظرفیت سیصد تا پانصد نفر تماشاچی و امکاناتی از قبیل پنکه، دستگاه مولد برق، رستوران و بوفه بود.
جایگاه سینما در فرهنگ
سالن سینما علاوه بر جنبه سرگرمی و هنری بعنوان یک مکان و اهرمی برای ارتباطات اجتماعی بمنظور نشر و گسترش فرهنگ در جوامع نقش اساسی دارد. سطح توسعه یافتگی هر کشور را می توان با میزان پیشرفت و جایگاه سینما در آن کشور سنجید. تا جایی که میزان حضور تماشاگران سینما طی بازه زمانی یک ساله به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی و مهم توسعه فرهنگی از نگاه یونسکو شناخته می‌شود. شاخصی که به خودی خود مستلزم رعایت استانداردها، زیرساخت‌ها، بالاخص در حوزه سالن های سینما می‌باشد.
سینما و جامعه
نیمه اول سال ۱۳۹۴ با توجه به افزایش قیمت بلیط سینما ، فروش گیشه سینما نیز با رشد تقریبا ۵۰ درصدی یعنی افزایش ۱۴ درصدی تماشاگران مواجه بود. رئیس سازمان سینمایی پیرو این روند را گواه سیر صعودی هنر سینما دانست و تغییر سلیقه مردم و عدم استفاده ایشان از سالن‌های سینمایی کهنه و قدیمی را از جمله عوامل مرتبط با این رشد بیان کرد.
در سال ۱۳۹۶ تحقیقاتی انجام گرفت و بر اساس آمار قابل استناد مشخص شد ۸۱ درصد از مردم ایران بطور کل سینما رفتن اولویتی در انتخاب آنها محسوب نمیشود. طبق این آمار تنها ۱۹ درصد از مردم برای فیلم دیدن به سالن سینما رفته اند. در حالیکه حدود ۳۰ درصد از این تعداد فقط یک‌بار، ۲۸ درصد از آنها فقط ۲ بار و ۴۲ درصد از این تعداد هم بیشتر از ۲ بار برای تماشای فیلم ، سالن سینما را ترجیح داده اند. این آمار نشان دهنده این است که از جمعیت هشتاد و چند میلیونی ایران در حدود ۶۴ میلیون نفر تماشاگر سینمای ایران نیستند.
منتقدان و فعالان سینمایی از جمله دلایل کاهش محبوبیت سینما در بین ایرانیان را افت کیفی فیلم‌های تولیدی و ژانر فیلم های محبوب ، مشکلات اقتصادی ، فضای حاکم بر سینمای امروزی و … می دانند. اما برخی دیگر از کارشناسان از جمله کارگردانان و عوامل ساخت فیلم‌ها ، کمبود سالن سینما و وجود سالن‌های کهنه و قدیمی و غیر استاندارد را از دلایل این مهم می‌دانند. نا گفته نماند که متاسفانه در برخی از استان‌ها حتی یک سالن سینما هم وجود ندارد. همچنین دسترسی به سینما در همه‌ی شهرهای کشور آسان نیست. استان تهران با داشتن ۱۹۰ سالن سینما و ۴۳۲۰۱ صندلی ، یکی از بهترین دسترسی‌ها را برای عموم مردم به سینما در سال ۱۳۹۷ فراهم کرد.
سالن نمایش سه بعدی و تاثیر آن بر میزان فروش
علم و تکنولوژی با سرعت در حال توسعه و پیشرفت بوده و زندگی روزمره ما نیز ناگزیر با آن همراه شده است. این پیشرفت حتی بر روی تهیه و نحوه اکران فیلم‌ها در سالن‌های سینما جهان نیز اثر گذاشته است. امروزه اشخاص زیادی علاقمند به سالن سینمای سه بعدی هستند و برای دیدن این نوع تکنولوژی در فیلم ها به سینماهای خاص می روند. سینما ۳ بعدی مخاطبان را با یک دنیای جدید آشنا می کند.
مجله فوکوس که به رویه‌های بازار جهانی فیلم می‌پردازد در آخرین شماره خود در سال ۲۰۲۰ از کاهش ۷.۶ درصدی مخاطبین سینمای ایران یعنی حدود ۲۶ میلیون تماشاگر خبر داد. این در حالی بود که در همان سال تعداد تماشاگران اتحادیه اروپا به بیش از ۱ میلیارد نفر در سال رسیده بود. این رقم بهترین نتیجه ثبت شده در اروپا از سال ۲۰۰۴ به حساب می‌آمد.
یکی از علل اصلی آن را می‌توان در نحوه اکران فیلم‌ها مطابق با امکانات پیشرفته حوزه تکنولوژی ، به صورت فیلم سه بعدی و دیجیتالی در سالن‌های مجهز ۳d سینمایی برشمرد. طبق آمار منتشر شده در همین ماهنامه، روند رشد تعداد سالن های نمایش سه بعدی و دیجیتالی در جهان طی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ صعودی بوده و کشورهای چین با رشدی برابر با ۱۶.۲% در سال، آمریکا و کانادا با رشدی برابر با ۱.۹% در سال، به ترتیب در جایگاه‌های اول و دوم ۱۰ بازار برتر سراسر جهان بر اساس تعداد سالن سینمایی قرار دارند.
بزرگ‌ترین بازار سینمایی جهان
سینمای چین طبق این جدول، نسبت به پنج سال گذشته ی خود ۲۱.۹% ، سینمای آمریکا و کانادا نیز ۰.۴% رشد داشته‌اند. البته توجه داشته باشید که این رشد در دوران کرونا و همزمان با تعطیلی سینماها و اکران محدود فیلم‌ها صورت گرفته است.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید سینمایی چینی نه تنها در حوزه اقتصاد که می‌توان گفت در حوزه فرهنگ و هنر نیز گوی سبقت را از کشورهای حوزه آمریکای شمالی (آمریکا و کانادا) ربوده و در دوسال پیاپی موفق می‌شود عنوان بزرگ‌ترین بازار سینمایی جهان را به نام خود به ثبت برساند. این کشور در سال ۲۰۲۱ موفق شد ۶۷۰۰ سالن جدید سینما به ظرفیت سینمایی خود اضافه کرده و تعداد سالن‌های سینمای خود را به ۸۲ هزار و ۲۴۸ برساند یعنی به ازای هر هفده هزار نفر، یک سالن سینما وجود دارد.
علاقه به سینما رفتن در ایران و جهان
در مقایسه های آماری بین ایران و آلمان از لحاظ تعداد سالن های سینما این نتیجه روشن است که در کشور آلمان تعداد علاقمندان به حضور در سینما پنج برابر ایران است. یکی از دلایل این اتفاق می تواند اختلاف هفت برابری تعداد سالن سینمایی در کشور آلمان باشد. طبق استانداردهای جهانی باید به ازای هر ده هزار نفر یک سالن سینما وجود داشته باشد. اما باتوجه به تعداد سالن های سینما در ایران باید گفت برای هر ۱۳۳ هزار نفر، یک سالن سینما وجود دارد.
کشور ترکیه تقریبا جمعیتی برابر ایران اما وسعتی نصف وسعت ایران دارد. با این حال پنج برابر کشور ما سالن سینما دارد. یعنی به ازای هر ۳۵ هزار نفر، یک سالن سینما و مجموعا تعداد سالن های سینمایی ترکیه حدود ۲۴۰۰ سالن است.
فرانسه دیگر کشوری است که از تمام ظرفیت‌هایی که دارد برای ساخت سالن سینما استفاده میکند. این کشور نهادی به نام مرکز ملی سینمایی فرانسه ( CNC ) دارد. این مرکز همه ساله خلاقانه‌ترین سالن های سینما در فرانسه را انتخاب و برای برترین و خلاقانه‌ترین آنها جایزه‌ای معادل ده هزار یورو اهدا می کند. این عامل به ترغیب سرمایه‌گذاران سینمایی به جهت ساخت و تجهیز سالن‌های سینمای فرانسه می انجامد. در حال حاضر بیش از دو هزار سالن سینما در فرانسه وجود دارد. یعنی به ازای هر ۳۲ هزار نفر، یک سالن سینما که از جمله متفاوت ترین آنها سالن سینمای رمانتیک در یک قایق است که سال ۲۰۰۸ افتتاح گردید.
جمع بندی
با افزایش تعداد سالن های سینما به خودی خود نمی توان به صنعت سینما و افزایش استقبال مردم از سینما رفتن رونق بخشید. دسترسی راحت به سالن سینما ، استفاده از فناوری‌ها و تجهیزات توسعه یافته، بهبود سیستم های خرید و فروش بلیط سینما ، بازاریابی و تبلیغات موثر، رعایت حقوق شهروندی و عوامل بسیار دیگری می توانند از عوامل مؤثر در توسعه فرهنگی مربوط به حوزه سینما باشد. مواردی که در انتخاب سالن سینما برای یک تماشگر فیلم حائز اهمیت است.
