«نقشه وضعیت صنعت گردشگری» با تکیه بر آمار، نمایی کلان از صنعت گردشگری را در ایران و جهان ترسیم کرده است. این محصول با رویکردی داده‌محور، در 148 صفحه و 9 فصل، حاوی تعداد 101 نمودار است که هر کدام از آن‌ها روایتی جذاب و کاربردی در حوزه‌های مختلفی همچون میزان اشتغال و درآمد صنعت گردشگری دارند.
نقشه وضعیت صنعت گردشگری حاوی داده‌های ارزشمندی در زمینه‌های مختلف صنعت گردشگری همچون آموزش و محتوا، اشتغال، درآمد، خدمات و زیرساخت‌ها و… در سطح داخلی و بین‌المللی است که می‌تواند مورد استفاده پژوهشگران، سیاست‌گذاران، فعالان و افراد علاقه‌مند به صنعت گردشگری قرار گیرد.
نقشه وضعیت صنعت گردشگری در کنار نگاهی عمیق به وضعیت صنعت گردشگری در جهان، نگاهی ویژه به گردشگری داخلی داشته و وضعیت این صنعت را مورد واکاوی قرار داده است. این محصول حاوی 7 بخش اصلی شامل آموزش و محتوا، اقتصاد و اشتغال، گفتمان‌سازی و ترویج، زیرساخت و خدمات، مخاطب و مصرف، ارزیابی و نظارت و تأمین مالی به‌علاوه دو بخش مقدمه و تأثیر همه‌گیری کرونا بر صنعت گردشگری است، که در مجموع و در 9 فصل نگارش و آماده‌سازی شده است.

نقطه آغاز؛ درک اهمیت صنعت گردشگری

در بخش مقدمه «نقشه وضعیت گردشگری»، علاوه بر توضیح و تشریح کیلدواژه‌ها و واژگان کلیدی همچون گردشگری بومی، گردشگری بین‌المللی، مهمان‌پذیر، اقامتگاه بوم‌گردی و… روش‌شناسی پژوهش تشریح شده است. اما نقطه آغاز، درک اهمیت صنعت گردشگری، به‌عنوان صنعتی درآمدزا و پویا در سطح جهان و قابلیت کشورمان ایران از منظر جذب گردشگر است. برای مثال ایران با جاذبه‌های فرهنگی، طبیعی و تاریخی مناسب، 7 کشور همسایه با بیش از 400 میلیون نفر جمعیت دارد که ورود گردشگران این کشورها با عناوینی تحت عنوان، گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت و… می‌تواند کشورمان را به قطب گردشگری منطقه تبدیل کند و اشتغال و درآمد قابل توجهی را به ارمغان بیاورد.
آموزش و محتوا؛ نگاهی به دانشگاه‌ها، ناشران و آموزشگاه‌های حوزه گردشگری
در فصل «آموزش و محتوا» وضعیت آموزش صنعت گردشگری در ایران و جهان مورد بررسی قرار گرفته است. در همین راستا تعداد کتاب‌های منتشر شده در زمینه صنعت گردشگری، ناشران برتر و کتاب‌های پرطرفدار و محبوب این حوزه تحت عنوان بخش محتوایی آمده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که آموزش گردشگری در جهان، علاوه بر آموزش دانشگاهی از طریق آموزشگاه‌ها، کارگاه‌ها و دوره‌های تخصصی انجام می‌شود. بر همین اساس انواع دوره‌های آموزشی و مهارت‌آموزی شاغلان و متخصصان حوزه گردشگری و کشورهایی که صاحب بیشترین رشته‌های مرتبط با گردشگری هستند ارائه شده‌اند.
همچنین در ادامه این فصل ابتدا تاریخچه آموزش گردشگری در ایران بیان شده و سپس ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها در رشته‌های مرتبط با صنعت گردشگری در سال‌های مختلف، تعداد آموزشگاه‌ها برحسب استان محل فعالیت‌‍ آن‌ها، دوره‌های آموزشی مرتبط با این صنعت و تعداد فارغ‌التحصیلان رشته‌های گردشگری و… آمده‌اند.

اقتصاد و اشتغال؛ معجزه گردشگری در ایجاد شغل و درآمدزایی

در بخش «اقتصاد و اشتغال» میزان درآمد و تعداد شاغلان حوزه صنعت گردشگری در کشورهای پیشرو جهان، خارمیانه و ایران بررسی شده و میزان موفقیت کشورمان در این زمینه احصا و درباره آن بحث شده است. در سطح جهانی، آمارهایی از کشورهایی با بیشترین درآمدزایی از صنعت گردشگری خارجی، رشد سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی و… آمده‌ است. همچنین میزان و سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی کشورهای خاورمیانه با ایران مقایسه شده است.
امروزه صنعت گردشگری سهم قابل‌توجهی از اشتغال کشورها را دربرگرفته است. از همین رو کشورهایی با بیشترین سهم اشتغال گردشگری، تعداد شاغلان صنعت گردشگری و نسبت آن‌ها به کل شاغلان و… در سطح جهانی بررسی شده‌اند. همچنین میزان اشتغال صنعت گردشگری در ایران، بودجه تخصیص یافته به آن و سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی ملی ازجمله مباحث دیگر این فصل است.

گفتمان‌سازی و ترویج؛ از نهادهای رسمی تا فضای مجازی

در فصل «گفتمان‌سازی و ترویج» نهادهای ترویج‌کننده صنعت گردشگری و راه‌های گفتمان‌سازی و تبلیغ صنعت گردشگری در ایران بررسی شده است. در این فصل علاوه بر نقش نهادهای رسمی و دولتی همچون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در برگزاری نمایشگاه‌هایی در سطوح مختلف منطقه‌ای، سراسری و بین‌المللی، روند برگزاری یا شرکت در نمایشگاه‌های خارجی هم مورد اشاره قرار گرفته است.
رشد فضای مجازی و رونق شبکه‌های اجتماعی، باعث تولید و انتشار محتوا مرتبط با صنعت گردشگری در این محیط شده است. سهم هزینه فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال حوزه گردشگری در بسترهای مختلف در جهان، ابرکلمات صفحات اینستاگرامی خارجی و ایرانی مرتبط با صنعت گردشگری و… بخشی از داده‌های این فصل هستند که به تفصیل بیان شده‌اند.

زیرساخت و خدمات؛ تلاش برای بهبود بازار و خدمات داخلی

در بخش «زیرساخت و خدمات» وضعیت بین‌المللی زیرساخت‌ها و خدمات گردشگری و بازار و خدمات داخلی مورد بحث و بررسی واقع شده است. واکاوی رتبه ایران در شاخص‌های مختلف رقابت‌پذیری در صنعت گردشگری همچون زیرساخت‌ها حاکی از تلاش برای بهبود بازار و خدمات داخلی است. در این فصل به تعداد دفاتر خدمات مسافرتی و وضعیت هتل‌ها و سایر اقامتگاه‌ها همچون اقامتگاه‌های بوم‌گردی، سفره‌خانه‌های سنتی و… پرداخته شده است. همچنین تعداد و سهم سفرها با تور، نرخ اشغال بودن هتل‌ها در مناطق مختلف جهان و… از دیگر داده‌های بررسی شده هستند.

مخاطب و مصرف؛ تحلیل رفتار مصرفی گردشگران

در فصل «مخاطب و مصرف» سفرهای داخلی خانوار بر اساس اقامت و هدف سفر، رفتار خانوار بر اساس شاخص‌های مختلفی همچون تعداد اعضا، وضعیت تأهل، نوع فعالیت، وضعیت شغل و وضعیت تحصیلات سرپرست خانوار، سفرها بر اساس وسیله نقلیه و محبوب‌ترین مقصرهای سفر داخلی بررسی شده‌اند. همچنین سفرهای بین‌المللی و محبوب‌ترین مقصدهای سفر در سطح جهان، آمار کشورهایی با بیشترین ورودی گردشگر به ایران، گردشگران ورودی به تفکیک ویزا و مقایسه ایران با محبوب‌ترین مقصدهای سفر در سطح جهان بخشی از داده‌های سطح بین‌المللی این فصل هستند.

تأمین مالی؛ از بودجه دولتی تا بازار سرمایه و بخش خصوصی

در بخش «تأمین مالی» ابتدا میزان سرمایه‌گذاری کشورهای مختلف در حوزه صنعت گردشگری و روش‌های تأمین مالی آن‌ها مرور شده است و سپس وضعیت تأمین مالی صنعت گردشگری در ایران واکاوی شده است. با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از تأمین مالی صنعت گردشگری ایران از طریق بودجه عمومی صورت می‌گیرد، ابتدا میزان و جداول بودجه اختصاص یافته به این امر بیان و سپس تأمین اعتبار برنامه‌های مختلف این حوزه و مبالغ اختصاص یافته به آن‌ها بررسی شده است. همچنین در ادامه‌ی این فصل، ارزش بازارهای شرکت‌های مختلف صنعت گردشگری در فرابورس، سهام‌داران عمده و… آمده است.

حقوقی و نظارت؛ نقش نهادهای تأثیرگذار بر صنعت گردشگری

بخش «حقوقی و نظارت»، متشکل از سه بخش کلی جایگاه ایران در شاخص‌های مختلف رقابت‌پذیری مجمع جهانی اقتصاد و مقایسه آن با کشورهای پیشرو و منطقه، احصا نهادهای حاکمیتی تأثیرگذار در صنعت گردشگری و پرونده‌ها و جرایم مرتبط با میراث فرهنگی است که به تفصیل بیان شده‌اند. افزون بر این، شاخص‌های اصلی و فرعی رقابت‌پذیری در صنعت گردشگری، 10 کشور برتر در حوزه رقابت‌پذیری گردشگری، رتبه ایران در هر کدام از شاخص‌های رقابت‌پذیری و رتبه کلی کشور در این شاخص‌ها، مبلغ سرمایه‌گذاری و تعداد پروژه‌های واگذار شده قانونی، انواع جرایم علیه آثار غیرمنقول و آمار مجوزهای صادر شده خانه مسافر بخشی دیگر از داده‌های این فصل هستند.

همه‌گیری کرونا و صنعت گردشگری

در بخش «همه‌گیری کرونا» تأثیرات همه‌جانبه همه‌گیری کرونا بر صنعت گردشگری دنیا بررسی شده است. در همین راستا مقایسه و پیش‌بینی درآمد صنعت گردشگری در سال‌های همه‌گیری کرونا بدون تأثیر کرونا و با تأثیر کرونا، کشورهایی با بیشترین تعداد و سهم افراد بیکار شده در صنعت گردشگری بر اثر کرونا، تعداد گردشگران ورودی به کشورها در سال‌های مختلف و نتایج نظرسنجی از کارشناسان درباره مهم‌ترین عوامل در بازگشت رونق به صنعت گردشگری در این فصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند.

کلام آخر

نقشه وضعیت صنعت گردشگری، در 7 بخش اصلی شامل آموزش و محتوا، اقتصاد و اشتغال، گفتمان‌سازی و ترویج، زیرساخت و خدمات، مخاطب و مصرف، ارزیابی و نظارت و تأمین مالی به‌علاوه دو بخش مقدمه و تأثیر همه‌گیری کرونا بر صنعت گردشگری با رویکردی داده‌محور صنعت گردشگری داخل و خارج را بررسی کرده است و همین امر توانسته نقاط قوت و ضعف صنعت گردشگری را به‌خوبی ترسیم کند. از دیگر نقاط برجسته‌ی این محصول نگاهی جامع و کلان به صنعت گردشگری در سطح بین‌الملل و تلاش برای بین‌المللی‌سازی شاخص‌ها، معیارها و سنجه‌های مورد بحث در صنعت گردشگری است.