این مقاله در سال 1398 توسط معاونت پژوهشهای اجتماعی ـ فرهنگی در رابطه با سینمای ایران منتشر شده است. سینمای ایران با وجود استعدادی که در سابقۀ تولید و نیروی انسانی آن بهچشم میآید و همچنین با وجود درخشش قابل توجه در جشنوارههای سینمایی جهان، از حیث اقتصادی و تولیدی چشمانداز روشنی ندارد. در سالهای اخیر با رونق گرفتن گیشۀ سینماهای کشور و افزایش فروش فیلمهای ایرانی در سینماهای کشور امیدها به این حوزه افزایش یافته است. اما رونق گیشه سینماهای ایران بهطور غیرمتوازن رخ داده و درنهایت به افزایش کمّیت و کیفیت تولید منجر نشده است. همچنین در میان آثار سینمای ایران تعداد کمی توانستهاند دخلوخرج کنند و غالب آنها میزان هزینه و درآمد متوازنی ندارند.
رشد صنعت سینمای هر کشور بهعنوان حوزهای که هم از حیث اقتصادی، هم سیاسی اهمیت دارد، بهعنوان یک صنعت استراتژیک در دستور کار قرار دارد. مهمترین دلیل کوچک ماندن سینمای ایران، فقدان بازار سینما در ایران است. در سینمای ایران، عرضه و مصرف محصول سینمایی از قواعدی خارج از قواعد داخلی سینما پیروی میکند. تولید فیلم در ایران وابسته به بودجههایی بیرون از ساختار عرضه و تقاضا در سینما رخ میدهد. غالب تولیدات سینمایی در ایران با بودجۀ دولتی و یا با بودجههای خصوصی بدون در نظر داشتن نیاز مخاطب و با دلایل دیگری صورت میگیرد. ازاینرو نسبت به مخاطب خود فارغ است. همچنین عرصۀ تولید بدون پیگیری تعهد خود به کیفیت محصول، به شکلی اقتضایی و با هدف رسیدن به بالاترین سود ممکن در کوتاهمدت وارد میدان میشود. لذا بازار سینما در ایران پدید نمیآید. به همین جهت مهمترین سیاست در سینمای ایران باید تأسیس بازار سینما و تقویت دو جهت اساسی آن یعنی تولید و مخاطب باشد.
برای دستیابی به هدف گفته شده، سه راهبرد اساسی پیشنهاد میشود. این راهبردها عبارتند از: «تأسیس ساختار پایدار تولید فیلم»، «ساماندهی پولهای ورودی به سینمای ایران» و «کشف و افزایش مخاطب سینمای ایران». برای هریک از این راهبردها نیز پیشنهادهایی در سطح عملیاتی، حمایتی و تقنینی درنظر گرفته شدهاند. مجموع این پیشنهادها سینمای ایران را به سمت تأسیس بازار گسترده در سطح ایران و منطقه و ایجاد ساختار تولید پایدار که کمّیت و کیفیت تولید را افزایش میدهد و همچنین گسترش مخاطب سینمای ایران برای منافع ملی راهبری میکنند.
فهرست مطالب
_ چکیده
_ مقدمه
_ عرضه، تقاضا و رقابت اقتصادی در سینمای جهان
_ بازار سینما چیست؟
_ اقتصاد، تولید و بازار سینما در ایران
_ مهمترین موانع شکلگیری و گسترش بازار سینما در ایران
_ فقدان بازار سینما، بحران تهیهکنندگی و فراموشیِ مخاطب
_ جمعبندی و پیشنهادها
_ منابع و مآخذ