صنایع فرهنگی به فعالیتهایی گفته میشود که هدف آنها آفرینش، تولید و تجاریسازی مضامین نامشهود با ماهیت فرهنگی در قالب کالا یا خدمات مختلف است. تمرکز مرکز نمافر در حوزه صنایع فرهنگی بر صنایع سینما، پویانمایی، گردشگری، بازی ویدئویی، کتاب، موسیقی و صنایع دستی است.
رشد و شکوفایی صنایع فرهنگی علاوه بر وجود محتوا و مضمونهای فرهنگی، نیازمند مطالعهی علمی و تولید ادبیات علمی در وجوه مختلف آن میباشد. به همین جهت مرکز نمافر نشریات علمی ـ پژوهشی کشور در سال 1397 را بررسی کرده و مقالات مرتبط با صنایع هفتگانه مذکور را جمعآوری و بررسی کرده است، همچنین علاوه بر مقالات مرتبط با حوزههای هفتگانه صنایع فرهنگی، مقالات صنایع فرهنگی دیگر نیز مانند: مُد، نشر و.. ذیل مفهوم کلی صنایع فرهنگی قرار داده شدهاند.
این کار با هدف شناسایی مسائل مورد توجه جامعه دانشگاه و دانشگاهیان کشور در حوزه صنایع فرهنگی و فهم و ارتباط آنها با حوزه عملی صورت گرفته است. در ادامه میتوانید نگاهی اجمالی به محتوای مقالههای منتشر شده در حوزهی صنایع فرهنگی در سال 1397 بیندازید.
سینما
نُه مقاله در سال 1397 مرتبط با حوزه سینما در نشریات علمی ـ پژوهشی کشور چاپ شده است. دو نشریه “جامعه شناسی هنر و ادبیات” و “مطالعات بین رشتهای رسانه و فرهنگ” هر کدام با داشتن دو مقاله بیشترین تعداد مقالات را در بین نشریات داشتهاند. از این مقالات، دو مقاله به سینمای عباس کیارستمی پرداختهاند. سینمای کیارستمی در یکی از این مقالات از منظر غربیزدایی بررسی شده است. در این مقاله اشاره شده که کیارستمی با تکنیکهایی همچون کندی ریتم، نماهای طولانی، استفاده حداقلی از موسیقی، الهام از شهرهای ایرانی و نمایشهای آیینی مانند تعزیه توانسته میان فیلمهایش با فیلمهای غربی تمایز ایجاد کند. همچنین در مقالهای فیلم دینی با صنعت فرهنگ مقایسه و رویکرد حاکم بر فیلمهای دینی منطق کالایی عنوان شده است. در مقالات دیگر موضوعاتی همچون: بازنمایی نقش مادران شهدای مفقودالاثر، برساخت زیبایی شناسی پوشاک زنان، بازنمایی بافت سینمای ایران و… مورد مطالعه قرار گرفته است. متحرک سازی رایانهای کاراکتر در سینما با فناوری رایانهای و نقش آن در پیشرفت تعامل و همذاتپنداری مخاطب از موضوعات جالب مقالههای علمی ـ پژوهشی سینمایی سال 1397 بوده است.
پویانمایی
بعد از سینما، پویانمایی بیشترین تعداد مقالات را در سال 1397 داشته است. در این سال شش مقاله با موضوع پویانمایی در نشریات علمی ـ پژوهشی کشور چاپ شده است. موضوعات مورد مطالعه مقالات مرتبط با پویانمایی در این سال عبارتند از: بررسی روند تاریخی انیمه در ژاپن و نقش آن در تسکین زخمهای بعد از جنگ جهانی دوم و ساخت هویت ملی و مقایسه تطبیقی آن برای ساخن هویت ملی ایرانی، احصاء شاخصهای ژانر انمیشن موزیکال از نگاه ساختار گرایانه، ساخت مفهوم خود و دیگری در انیمیشن بنتن، متحرک سازی رایانهای کاراکتر با فناوری رایانهای در پویانمایی، تأثیر انیمیشنهای فانتزی بر تخیل کودکان و نگریستن تخیلی آنها به زندگی در اثر این برنامهها و بازنمایی مؤلفههایی مانند: ارزش اجتماعی، خشونت، نمادهای غیرکلامی و هویت تمدن غربی در مجموعه انیمیشن باب اسفنجی.
گردشگری
درباره صنعت گردشگری چهار مقاله در این سال وجود دارد. یک مقاله به توسعه و گسترش صنعت گردشگری پزشکی پرداخته و با توجه به قابلیتهای ایران در این صنعت به ضرورت گسترش دهکدههای سلامت اشاره میکند. در مقاله دیگر شاخصهای بومی امنیت اجتماعی در ایران مانند: تأمین اجتماعی، فرهنگ اجتماعی و… گردآوری شده است. در مقالهای دیگر مسئله درک ساکنان بومی از توسعه پایدار و تأثیر مثبت آن بر حمایت از میراث جهانی (در این مقاله تخت جمشید) و صنعت گردشگری بیان میگردد. همچنین یک مقاله هم به نقش رسانههای اجتماعی در مقصد گردشگری میپردازد.
بازی ویدئویی
بازیهای ویدئویی اکنون صنعت جهانی بزرگی است که توانسته بر صنایع فرهنگی دیگر تفوق یابد. موضوع بازیهای ویدئویی دستمایه سه مقاله علمی ـ پژوهشی در سال 1397 بوده است. مقالهای به بازنمایی زنان در بازیهای رایانهای به وسیله روش نشانهشناختی پرداخته است. این مقاله بازی السا را بازنمایی کننده کلیشههای جنسیتی و تعیین شده معرفی میکند. مقالهای دیگر به بررسی 9 بازی رایانهای آموزشی پرداخته است. این مقاله و عنوان میکند که همه بازیهای آموزشی مورد بررسی از نظر دارا بودن اصول و همچنین استانداردها در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارند. مقاله سوم نیز به مسئله متحرک سازی رایانهای کاراکتر با فناوری رایانهای در بازیهای ویدئویی میپردازد.
کتاب
در حوزه کتاب هم مانند بازی ویدئویی سه مقاله چاپ شده است. یکی از مقالات میزان انعکاس کتاب و کتابخوانی در روزنامههای اصلاح طلب در سالهای 1377 و 1378 بسته به موضوعات مختلف را بررسی کرده است. نتایج این مقاله نشان میدهد که در روزنامهها به انعکاس کتب حوزه علوم انسانی اهتمام شده اما در مقابل حوزههایی مانند: کودک و نوجوان، پزشکی و… نادیده گرفته شده است. چالشهای اقتصادی نشر در ایران همچون: عدم تعادل در سهم اقتصادی بازیگران حوزه نشر، پراکندگی نامناسب توزیعکنندگان در کشور، تسلط رسانههای جدید به زندگی مردم و… موضوع مقاله دیگر است. یک مقاله دیگر هم به وضعیت نشر کتاب و چاپ و چاپخانه در استان بوشهر بین سالهای 1380 تا 1390 میپردازد.
موسیقی
در وادی موسیقی دو مقاله در سال 1397 موجود است. یک مقاله کتاب، «موسیقی ترکیه، تجربه موسیقی، بازنمود فرهنگ» را مورد نقد قرار داده است و مقاله دیگر به توزیع دیجیتال موسیقی در وبسایت بیپتونز میپردازد.
صنایع دستی
سال 1397 در حوزه صنایع دستی فقط یک مقاله منتشر شده است. در این مقاله با اشاره به موج چهارم اقبال به صنایع دستی در قالب صنایع دستی مدرن، این پدیده اقتصادی را محصول گسترش شبکههای اجتماعی معرفی و به نقش آفرینی جوانان و بهویژه زنان در آن تأکید میکند.
صنایع فرهنگی
در این مدخل تحت عنوان صنایع فرهنگی، مقالات علمی ـ پژوهشی در حوزههای دیگر صنایع فرهنگی و مفهوم جامع صنایع فرهنگی آورده میشود. در سال 1397دو مقاله با موضوعات قدرت برند در شبکههای اجتماعی و آسیبشناسی سیستماتیک نظام نوآوری صنایع فرهنگی منتشر شده است.