صنعت نشر کتاب ایران | بازیگران اصلی صنعت چاپ کتاب در کشور

صنعت نشر کتاب ایران | بازیگران اصلی صنعت چاپ کتاب در کشور

صنعت نشر کتاب ایران

در یک نگاه سنتی، در پیش و پس از اسلام لغات روزنامه، روزنامه‌نگاری و شاید وسائل چاپ نوشته‌ها، فرامین، سال‌نامه‌ها و آئین‌نامه‌ها در ایران وجود داشته است. این را می‌توان نشانی هرچند کم‌رنگ از وجود صنعت نشر کتاب در ایران در مقیاس بسیار کوچک دانست. اصل کلمه روزنامه از «روزنامک پهلوی» بوده و شعرا و بزرگانی همچون فردوسی، عنصری، ناصر خسرو، خاقانی و نظام الملک به این واژه اشاره کرده اند. در دوره ایلخانان و صفویه نیز با بهره‌گیری از تجربیات دیگر ملل، تلاش‌هایی در جهت استفاده از فنون چاپ و ایجاد چاپ‌خانه شد که گاه موفق بود.

پیش از این که میرزاصالح شیرازی اولین اقدام مشخص را در این زمینه آغاز کند، برخی از ایرانیان عصر قاجار از طریق هند تحت سلطه انگلیس، چاپ، چاپ‌خانه، روزنامه و روزنامه‌نگاری را می‌شناخته‌اند. میرزا عبداللطیف خان شوشتری در کتاب «تحفه العالم» به سال 1216 هـ.ق فصل مبسوطی با عنوان «نوشتن کتب به قالب» درباره روزنامه‌نگاری در هند نوشته است. ابوطالب محمد اصفهانی نیز در کتاب «مسیر طالبی» به سال 1219 هـ.ق مطالب زیادی در این خصوص آورده است. شخص قائم مقام و عباس میرزا نیز با این فنون دنیای جدید آشنا بوده و آن را می شناخته اند. روزنامه‌نگاری و صنعت چاپ به شکل رسمی و مشخص در عهد قاجارها به وجود آمد. با اعزام دانشجویان به خارج و عملکرد شخصیت‌های مهمی هم چون عباس میرزا و قائم مقام به صورت غیرمستقیم و افرادی هم چون میرزاصالح شیرازی، میرزا تقی خان امیرکبیر، علی قلی خان اعتضادالسلطنه، میرزا حسین خان سپه‌سالار و محمدحسن خان اعتمادالسلطنه به طور مستقیم مرتبط بوده است.

چاپ و چاپخانه در ایران

صنعت چاپ اول بار در چین زمان سلسله تانگ (قرون اول تا سوم هجری) به طریقی ساده اختراع شد. نقطه عطف صنعت اما اختراع چاپ سربی گوتنبرگ آلمانی در سال 1448م است. گوتنبرگ به تدریج، دستگاه چاپی اختراع خود را تکمیل کرد و ماشین چاپ با حروف سربی قابل انتقال به راه انداخت. از این پس، صنعت چاپ به عنوان نقطه عطفی در تاریخ علمی و فرهنگی جهان، نقش مهمی در ارتقای وضعیت کمی و کیفی مطبوعات ایفا کرد. اهمیت اختراع گوتنبرگ به حدی است که آن را به عنوان یکی از عوامل زمینه‌ساز رنسانس قلمداد می‌کنند. تاریخچه صنعت چاپ در ایران قرون جدید نیز با تحولات این صنعت در ممالک اروپایی مرتبط بوده و به گونه ای از دستاوردهای ملل اروپایی بهره برده است.

بازیگران اصلی صنعت نشر کتاب ایران

نام صنعت چاپ با کتاب گره خورده است. صنعت نشر کتاب ایران ۶ دسته بازیگر کلیدی دارد. این ۶ دسته عبارت‌اند از:

۱. انجمن‌های صنفی ناشران؛

۲. اتحادیه‌های صنفی ناشران؛

۳. تشکل‌های صنفی پدیدآوردنگان کتاب؛

۴. تشکل‌های صنفی صنعت نشر؛

۵. شوراها؛ و

۶. تشکل‌های صنفی پخش و توزیع کتاب.

در ادامه بازیگران کلیدی هر یک از این دسته‌ها را معرفی می‌کنیم. همچنین نقشه وضعیت صنعت نشر کتاب در ایران و جهان، تدوین نمافر، شمای کاملی از این صنعت در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. این نقشه وضعیت را از اینجا تهیه کنید.

انجمن‌های صنفی ناشران

انجمن های صنفی ناشران کتاب در ایران
شکل ۱ – انجمن‌های صنفی ناشران

اتحادیه‌های صنفی ناشران

اتحادیه های صنفی ناشران کتاب در ایران
شکل ۲- اتحادیه های صنفی ناشران

تشکل‌های صنفی پدیدآورندگان کتاب

تشکل های صنفی پدیدآورندگان کتاب در ایران
شکل ۳- تشکل های صنفی پدیدآورندگان کتاب

تشکل‌های صنفی صنعت نشر، پخش و توزیع کتاب و شوراها

شکل ۴- تشکل های صنفی و شوراها

بازیگران کلیدی صنعت نشر کتاب ایران در اینجا در دسترس‌اند.


منبع تاریخچه: تارنمای تاریخ شفای در دسترس در اینجا

منبع معرفی بازیگران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پر بازدیدترین یادداشت ها

لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ، و با استفاده از طراحان گرافیک است، چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است، و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز، و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد، کتابهای زیادی در شصت و سه درصد گذشته حال و

امارات میزبان بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان

بزرگترین نمایشگاه کتاب در جهان توسط شرکت Big Bad Wolf در شهر شارجه امارات در حال برگزاری است. این نمایشگاه بین المللی کتاب از نوزده دسامبر ۲۰۲۳ آغا...
بررسی مشکلات بروز نشدن کتابخانه های عمومی ایران متناسب با تولید کتاب

کتابخانه‌ها؛ ضلع کمرنگ صنعت کتاب

یکی از دلایل پایین بودن سرانه مطالعه و کم کتاب خواندن مردم ایران، گزاف بودن همیشگی قیمت کتاب خصوصاً برای اقشار و دهک‌هایی که مخاطب این رسانه هستند ...
نگاهی تحلیلی به بازار جهانی صنعت کتاب

نگاهی تحلیلی به بازار جهانی صنعت کتاب 

بازار کتاب در سال‌های اخیر متأثر از ظهور فناوری‌های دیجیتال دستخوش تغییر و تحولاتی شده است که در فرهنگ و رفتار مصرفی خوانندگان قابل مشاهده است. برا...
چالش های بی‌ثباتی نرخ ارز در صنعت چاپ و نشر

بی ثباتی نرخ ارز صنعت نشر را با چه چالش‌هایی مواجه می‌سازد؟

کتاب حرکت در مه؛ آموزش نویسندگی محمدحسن شهسواری یکی از نویسندگان چیره‌دست معاصر است. او کتابی دارد درباره آموزش نویسندگی و آنچه نویسنده‌های جوان، خ...