کشور شناخته شده کره جنوبی در مدت کوتاه هفتاد ساله  در سال 1948 با جنبش استقلال طلبی توانست یکی از کشورهای توسعه یافته در جهان شود. این کشور سی و هشت سال تحت استعمار امپراتوری ژاپن به‌سر می‌برد و حتی از فرصت آموزش زبان کره‌ای به دانش‌آموزان خود محروم بود. صد سال پیش، رهبر جنبش استقلال کره در نامه‌ای نوشت: “من می‌خواهم کشور ما به زیباترین کشور جهان تبدیل شود، نه ثروتمندترین یا قدرتمندترین کشور. تنها چیزی که می‌خواهم کشور ما بدون حد و مرز داشته باشد، قدرت نجیب فرهنگ است. فرهنگ برای ما و دیگران خوشبختی می‌آورد”. امروزه زبان کره‌ای چهاردهمین زبان پرگویش جهان است. در این راستا سال گذشته 26 کلمه کره‌ای به فرهنگ لغت آکسفورد اضافه شد.

موج کره ای | هالیو

بعد از به استقلال رسیدن کره مردم این کشور برای پیشرفت علمی و فرهنگی کشورشان برنامه ریزی‌های فراوانی کردند. اصطلاح هالیو | Hallyu  یا موج کره ای برگرفته از موفقیت کره در اشاعه فرهنگی می‌باشد. همچنین ستارگان هالیو همان ستارگان موسیقی و سینمای کره هستند. فراگیری این موج مانند الهام گرفتن مدگرایان از لباس هانبوک یا محبوبیت ترشی کیمچی بین طرفداران غذاهای شرقی ، پربیننده بودن فیلم و سریال های کره ای و همچنین موسیقی پاپ کره ای تا جایی است که هنرمندان گروه بی‌تی‌اس به کاخ سفید دعوت می‌شوند و به‌عنوان نمایندگان آسیا از جنایت‌های ضدآسیایی صحبت می‌کنند. با سرمایه‌گذاری و توجه ویژه دولت کره جنوبی موج کره ای هالیو هر روز گسترش یافت. بودجه ای که دولت به این کار اختصاص داد یک درصد درآمد خالص کشور بود که حدود یک میلیارد دلار می‌شد. لذا این امر تهدیدی برای غربی‌ها به شمار می‌رود و ذهن‌ها را بر یک پرسش متمرکز کرده است: ” آیا قدرت نرم کره که توسط کی‌پاپ تجسم یافته، می‌تواند این کشور را به یک نیروگاه فرهنگی با نفوذ جهانی تبدیل کند؟”

موجی که طوفان شد

در اولین دهه موج کره ای قبل از پیدایش تلویزیون‌های اینترنتی و زیرساخت‌های جدید تجارت، طرفداران خارجی سریال و فیلم‌های کره‌ای محصولات الکترونیکی مورد نظر خود را بصورت غیرقانونی دانلود و با زیرنویس انگلیسی تماشا می‌کردند. موفقیت فیلم و سریال کره‌ای در سطح جهانی و فعالیت نسل اول کی پاپ از دهه ی 1990 میلادی با سرمایه‌گذاری شرکت‌های فیلم‌سازی و آهنگ‌سازی بزرگ شکل گرفت. در سال 2012 با انتشار موزیک ویدئو گانگام استایل از خواننده سای نقطه عطفی در تاریخ کی پاپ بوجود آمد. این ویدیو موزیک در مدت زمان کوتاهی با کسب یک میلیارد بازدید در یوتیوب 3 رکورد جهانی گینس را شکست. در سال 2022 این آمار به بیش از 4.5 میلیارد بازدید رسید و هنوز در لیست 10 موزیک ویدیو برتر و پربیننده و محبوب تاریخ یوتوب قرار دارد. اثرگذاری آهنگ کره ای گانگنام استایل Gangnam Style فراتر از صنعت موسیقی رفت و نقش کاتالیزور اصلی در هالیو و موج کره ای را دارد. موفقیت این موزیک کره ای مسیر جهانی‌شدن برای سایر گروه‌های کی‌پاپ را هموار کرد و موجب گردید فرهنگ پاپ کره‌ای از دروازه شرق آسیا خارج شود.

کی پاپ چیست ؟

کی پاپ K-pop یک اصطلاح عمومی برای موسیقی محبوب کره جنوبی است که بسیاری به رسم گذشته به آن گایو Gayo نیز می‌گویند. گروه های موسیقی پاپ کره ای یا صنعت موسیقی کی پاپ همراه با حرکت‌های نمایشی هماهنگ و رقص کی پاپ و طراحی شده مختلفی مثل تکنو ، راک ، هیپ‌هاپ و دنس پاپ نسبت به حوزه های دیگر رشد سریع تری دارد. این ویژگی‌ها موجب ماندگاری این آثار به ویژه در ذهن و قلب نسل‌های جوان‌تر شده است. اخیرا پاپ که در اصل برای موسیقی پاپ آمریکایی و انگلیسی بود، برای موسیقی محبوب دیگر کشورها با اضافه‌کردن حرف اول نام آن کشور استفاده می‌شود. مثلا موسیقی رایج در تایلند و ژاپن به‌ترتیب تی‌پاپ و جی‌پاپ نامیده می‌شود. بر همین اساس موسیقی رایج کره جنوبی نیز کی پاپ کره ای نام می‌گیرد. از فعالیت گروه های موسیقی کره ای کی پاپ تا به امروز چهار نسل گذشته است. هر کدام بر اساس بازه زمانی که فعالیت خود را شروع کرده اند در رده‌بندی این گروه‌های کره‌ای قرار گرفته‌اند. نسل اول و اولین گروه کی پاپ گروه‌ Seo Taiji and Boys ، گروه H.O.T ، گروه S.E.S ، گروه Baby Vox می باشند که در رده بندی گروه های کیپاپ قرار دارند.

چرا موسیقی پاپ کره ای K-pop محبوب شد؟

کره جنوبی به دلیل اشتراکات زیادی که با کشورهای غربی دارد توانسته علاوه بر کشورهای آسیایی علاقمندان زیادی در کشورهای اروپایی و غربی به خود جذب کند. بعنوان مثال کره‌ای‌ها برای بازار آزاد، دموکراسی و آزادی مطبوعات ارزش زیادی قائل‌اند. طبق نظرسنجی‌های انجام شده، 18 درصد پاسخ‌دهندگان ریتم پاپ‌های کره‌ای را علت جذابیت آن می‌دانستند. به‌نظر می‌رسد استفاده از بیس‌های سرگرم‌کننده همراه با عبارات انگلیسی توانسته نظر مخاطبان را به کی پاپ موزیک جلب کند.

پوشیدن لباس‌های پر زرق و برق و ساختن ظاهری نسبتا ترسو و بامزه کی پاپر ها را منحصر به فرد کرده و حس صمیمت را به طرفدارانش منتقل می‌کند. کینگ های کیپاپ معمولا هواداران خود را اوپا یا اونی به معنی برادر یا خواهر بزرگ‌تر خطاب می‌کنند تا یک ارتباط عاطفی میان خود و مخاطبان برقرار کنند. رفتار و گفتار گروه های موسیقی پاپ کره ای عاری از هرگونه خشونت است که همین موضوع می‌تواند جذابیت آن‌ها را در کشورهای اسلامی و آسیایی افزایش دهد. کره‌ای‌ها سابقه طولانی در آهنگ، رقص و سرگرمی دارند. این ریشه‌ها و تجربیات تاریخی در کنار تمرین‌ زیاد و رژیم‌ سخت غذایی ، یک نمایش دقیق، بی‌نقص و کاملا هماهنگ را در قالب آهنگ و رقص کی پاپ پدید می‌آورد.

در یک نظرسنجی که در سال 2021 در 18 کشور انجام شد، حدود 39 درصد از پاسخ‌دهندگان اظهار داشتند که ژانر کی پاپ در کشورشان بسیار محبوب است. این نتیجه نشان می‌داد که محبوبیت موسیقی پاپ کره ای بسیار فراتر از مرزهای کره جنوبی است. بررسی 200 کی پاپ برتر جهان ثابت می‌کند بیشترین میزان مصرف را می‌توان در شرق و جنوب شرق آسیا یافت. این آمار هم در بین فالوورهای اینستاگرام و هم در بازدیدهای یوتیوب یکسان است.

اختلاف در شنوندگان ماهانه اسپاتیفای در این دو منطقه به دلیل حضور خاموش آن در شرق آسیا است. مثلا اسپاتیفای تا فوریه 2021 در کره راه‌اندازی نشد و در چین نیز در دسترس نیست و با سرویس‌های پخش محلی در ژاپن رقابت می‌کند. وقتی دامنه بررسی خود را به سطح جهانی گسترش می‌دهیم، می‌بینیم گروه های کی پاپ کره ای علاوه بر شرق، در آمریکای شمالی و جنوبی نیز جایی برای خود باز کرده‌اند.

بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان کیپاپ

برای رصد کشورهایی که بیشترین میزان مصرف پاپ کره‌ای را دارند، مؤلفه‌های گوناگونی در دست ماست. مؤلفه‌هایی مثل مبلغی که در هر کشور خرج این موسیقی می‌شود یا زمانی که به آن اختصاص می‌یابد. کشورهایی مثل چین با 26 درصد از کل صادرات ، آمریکا با 15 درصد و هنگ‌کنگ با 6 درصد، ویتنام با 10 درصد، ژاپن با 4 درصد و تایوان با 3 درصد از بزرگ‌ترین مصرف کننده های کی پاپ هستند. شرکای تجاری کره جنوبی، به‌عنوان نمایندگان خوبی برای کیپاپ عمل می‌کنند. بر اساس برآوردها ارزش صادرات صنعت موسیقی کی‌پاپ سالانه حدود 10میلیارد دلار است که نیمی از آن به فقط به گروه بی‌تی‌اس اختصاص دارد.

بر اساس نظرسنجی انجام‌شده در 18 کشور در سال 2021 پاسخ‌دهندگان در بریتانیا با 25 میلیارد دلار بیشترین مقدار پول را هزینه گروه های کیپاپ کردند. بعد از آن بالاترین رقم به امارات متحده عربی با 24 میلیارد دلار و ایالات متحده آمریکا با 22 میلیارد دلار اختصاص دارد. در این سال به طور میانگین، ماهانه 10.8 دلار در سراسر جهان برای کی‌پاپ خرج شد. اما بر اساس زمان صرف‌شده، ویتنام با 38.5 ساعت در ماه پرمصرف‌ترین کشور محسوب می‌شود. درحالی‌که میانگین جهانی این آمار 26.8 ساعت در ماه است.

محبوبیت کیپاپ در جهان غرب

رشد کیپاپ در آمریکای لاتین پدیده عجیبی است. زیرا موقعیت جغرافیایی، تنوع زبانی و تفاوت‌های فرهنگی سبب می‌شود برخی این منطقه را به‌عنوان بازار مصرفی برای این نوع ژانر موسیقی کره ای نادیده بگیرند. درحالی‌ که کی پاپ کره ای قدم‌های بزرگی برای پرکردن این شکاف‌ها برداشته است. مثلا بسیاری از هنرمندان کی‌پاپ آهنگ‌های اسپانیایی خوانده‌اند و با هنرمندان محلی همکاری کرده‌اند.

به نظر می‌رسد موضوعات و درون‌مایه کی‌پاپ مورد توجه مخاطب‌های لاتین قرار گرفته است. خوش‌بینی، فروتنی، عشق، خودسازی، سخت‌کوشی و خویشتن‌داری همگی انحراف کاملی از پاپ غربی هستند. در حقیقت رقص و موسیقی کی پاپ شروعی جدید و شاد برای جوانان آمریکای جنوبی است.

بررسی آمارهای یوتیوب و اسپاتیفای نشان می‌دهد در نیم‌کره غربی جهان، کشور مکزیک بیشترین تعداد شنوندگان و بازدیدکنندگان را از موزیک و کنسرت های کی پاپ دارد. سپس ایالات متحده، پرو و شیلی در صدر قرار دارند. گرچه اینستاگرام انحراف بسیاری از این روند دارد اما به‌طور کلی سه کشور مکزیک، شیلی و ایالات متحده 90 درصد از دنبال‌کنندگان کیپاپ را تشکیل می‌دهند.

تاثیر نقش دولت در موفقیت و محبوب شدن گروه های کی پاپ

محبوبیت و موفقیت کیپاپ کره تا حد بسیار زیادی حاصل سیاست های درست دولت کره جنوبی در طول دو دهه گذشته است. سال 1998 بود که دولت کیم دائه جونگ به دلیل ترس از فرار مغزها، وزارت فرهنگ را در کنار ورزش و گردشگری ایجاد کرد و 148.5 میلیون دلار به ارتقای صنایع فرهنگی اختصاص داد. در این وزارت یک اداره خاص نیز ساخته شد که مسئول توسعه موسیقی پاپ محلی همراه با مد، رقص ، فیلم و هنر بود. این مهم، مصادف با پایان سانسور دولتی و حذف تحریم فرهنگی ژاپن بود که منجر به افزایش مصرف ژاپنی از فرهنگ کره‌ای شد و بازار بزرگی برای تولیدات آن‌ها ایجاد کرد.

پس از آن موسیقی کره ای در کنار سایر حوزه‌های فرهنگ به‌ عنوان راهی برای تسریع بهبود اقتصادی مورد حمایت دولت، بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی قرار گرفت. میزان سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ و هنر از سال 2009 تا 2013 از 1 میلیارد وون به 319 میلیارد وون یا 280 میلیون دلار افزایش یافت. در سال 2022 این رقم برای اولین بار از 7 تریلیون وون (6.5 میلیارد دلار) فراتر رفت. ضمن اینکه این وزارتخانه متعهد شد که تورهای منطقه‌ای را توسط گروه‌های هنری ملی گسترش دهد و در مناطقی که از نظر فرهنگی ضعیف هستند، سرمایه‌گذاری کند. حالا موسیقی کی پاپ به برنامه درسی ملی نیز اضافه شده است.‌

محبوبیت کیپاپ در آسیا

در میان کشورهای آسیایی، خود کره جنوبی بیشترین سهم را از طرفداران این سبک موسیقی دارد. با این حال، اثر قابل توجهی در آسیای جنوب شرقی بر جای گذاشته است. به‌طوری که این منطقه حداقل یک‌سوم مصرف را در این سه پلتفرم پوشش می‌دهد. خصوصا اندونزی و تایلند بزرگ‌ترین واردکنندگان سبک کی پاپ هستند. کشورهای دیگری مانند مالزی، سنگاپور و ویتنام نیز بخش قابل توجهی از بازار مصرف آهنگ کیپاپ را در آسیا تشکیل می‌دهند. جذابیت گسترده آهنگ و رقص کیپاپ در سراسر آسیا علل مختلفی دارد. علاوه بر آنکه نزدیکی جغرافیایی امکان انتشار سریع و آسان را فراهم می‌کند، این سبک موسیقی از نظر محتوا نیز جذابیت بسیاری برای این منطقه دارد. زیرا شعرهای اهنگ های کیپاپ عمدتا دارای مضامین مثبت‌اند که مورد توجه فرهنگ خانواده‌محور آسیا است.

محبوبیت اهنگ های کیپاپ در افریقا

کشور نیجریه با 267 درصد افزایش استریم کی پاپ ، غنا با 236 درصد افزایش استریم  و کنیا 140 درصد افزایش، به‌ترتیب بزرگ‌ترین بازارهای مصرف آفریقا محسوب می‌شوند. به گفته رییس پخش موسیقی اسپاتیفای در کمال تعجب افزایش استریم‌های گروه های کی پاپ کره ای در جنوب صحرای آفریقا در سال 2022 افزایش 93 درصدی داشته که بیش از 3 میلیارد ساعت پخش است.

تاثیر همه گیری کرونا بر موسیقی پاپ کره ای

محبوبیت کنسرت‌های آنلاین کیپاپ که در دوره کروناویروس ‌بطور پیوسته افزایش یافت. در سال 2022 بیش از 64.3 میلیارد بازدید در یوتیوب برای آهنگ های کیپاپ به ثبت رسید که بیشترین سهم آن متعلق به گروه بی تی اس بود. بعد از آن گروه بلک‌پینک ، توآیس و لیزا به‌ترتیب در این رتبه‌بندی قرار گرفتند. درآمد گروه بی‌تی‌اس BTS با برگزاری بزرگترین کنسرت کی پاپ آنلاین که در این دوره برگزار کرد چنان افزایش یافت که مجله رولینگ استون نوشت: “بی‌تی‌اس ثابت کرد سریع‌ترین گردش پولی این‌جاست”. موج جهانی و صادرات کی پاپ در طول همه‌گیری ویروس کرونا برخلاف صنایع دیگر، نه‌تنها آسیب ندید بلکه رونق بیشتری یافت.

جمع بندی

اهنگ های پاپ کره ای با ریتم و ضرب‌های فنری ، رقص های کی پاپ هماهنگ و جذاب ، استفاده از مد و خواندن شعرهای مثبت توسط بت‌های جوان و زیبا تبدیل به یک سبک عامه‌پسند شده و فرهنگ را با اقتصاد پیوند داده است. تعیین اینکه آیا موسیقی کی پاپ کره ای می‌تواند ریشه‌های خود را به عنوان یک سبک موسیقی عمیق‌تر کند یا خیر کمی دشوار است اما واضح است این ژانر توانسته به عنوان یک هنر جذاب و انعطاف‌پذیر محبوبیت فزاینده‌ای در سراسر جهان به‌دست بیاورد.

دامنه‌ی تاثیرگذاری موسیقی های کیپاپ نه فقط در سطح منطقه بلکه در سراسر جهان گسترش یافته است. گرچه نزدیکی جغرافیایی سبب شده تا بیشترین طرفداران کی‌پاپ در آسیا پدیدار شوند اما طی ده سال گذشته این ژانر توانسته از مرزها عبور کند و مخاطبان رو به رشدی را در آمریکای شمالی، جنوبی و حتی آفریقا پیدا کند. این اتفاق تا حدی به دلیل موقعیت کره جنوبی به‌عنوان یک اقتصاد مبتنی بر صادرات است. علاوه بر این، منعطف بودن سبک موسیقی کی پاپ برای ترکیب با فرهنگ‌های محلی ، آن را از یک هنر کره‌ای به یک پدیده جهانی تبدیل کرده است. علاقه به اهنگ های kpop همچنان درحال رشد است اما باید دید آیا این علاقه جهانی یک جریان زودگذر است یا پایدار!