مدیران صنعت مد و پوشاک در حال حاضر بر روی مدیریت بحران و برنامه‌ریزی اقتضایی (طرح احتمالی) تمرکز کرده‌اند. اما، به تدریج باید تمامی صنعت فشن را یک بار دیگر مورد بازنگری قرار دهیم. تنها کافیست سری به بازارهای پوشاک بزنیم تا ویرانی اقتصاد فشن را از نزدیک شاهد باشیم. تغییرات تدریجی در اقتصاد جهانی و رفتار مصرف‌کننده در دنیای پسا کرونا چه تاثیری بر روی فشن دارد؟؛ برای بهبود صنعت پوشاکی که دیگر پاسخگوی نیازها نیست چه می‌توان کرد؟
حتی پیش از اختلالات ناشی از کرونا، رهبران ارشد صنعت فشن نسبت به چشم‌انداز سال ۲۰۲۰ خوش‌بین نبودند. صنعت فشن پیش‌تر نیز در مرحله «هشدار» قرار داشت و مدیران این صنعت بدبینی خود را ابراز کرده بودند. در چند ماه اخیر هم با شیوع ویروس کرونا، وضعیت صنعت فشن به‌طور چشمگیری رو به ویرانی گذاشته است. نمافر این مطلب را در ادامه‌ی «صنعت پوشاک در کرونا» ترجمه و منتشر کرده است.
کرونا از راه می‌رسد!
کووید-۱۹ به قولی، بزرگترین فروپاشی اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم است. کرونا توانسته به تمامی بخش‌ها، از بخش مالی گرفته تا بخش‌های گردشگری، ضربه وارد کند. با این‌وجود، فشن، به‌دلیل ماهیت احتیاطی‌اش، به‌شدت آسیب‌پذیر است. میانگین سرمایه‌گذاری در بازار پوشاک، فشن و لوازم لوکس، از اول ژانویه تا ۲۴ مارس ۲۰۲۰، تقریبا ۴۰ درصد افت کرد (حتی بیش از افت بازار سهام)
آثار مخرب اقتصادی کرونا به اندازه‌ی جنگ جهانی دوم است.
انتظار می‌رود که پیامدهای دوره پاندمی بر اقتصاد فشن حتی پس از پایان پاندمی ادامه پیدا کند. صنعت فشن، یکی از بزرگترین صنایع دنیا با بازاری به ارزش ۲.۵ تریلیون دلار بود که شیوع ویروس کرونا و بروز اپیدمی آن را ویران کرده است. افراد شاغل در این صنعت یا شغلشان را از دست داده یا دچار مشکلات مالی شده اند (از افرادی که فیبرهای ساخت پارچه را فرآوری می‌کنند تا دستیاران خریدی که محصولات نهایی را می‌فروشند). این بحران بر زندگی ما تاثیر می‌گذارد و اضطراب و عدم قطعیت را در ذهن اکثر افراد افزایش می‌دهد. در واقع بدبینی مصرف‌کننده درباره اقتصاد در حال افزایش است. ۷۵ درصد خریداران در آمریکا و اروپا باور دارند که وضعیت مالیشان طی دو ماه آینده بدتر خواهد شد.
درهم‌تنیدگی صنعت باعث می‌شود که برنامه‌ریزی کسب‌وکارها برای آینده‌شان دشوارتر شود. هنگامی که چین، وضعیت خودش را بهبود می‌بخشید، وضعیت شیوع ویروس در اروپا و آمریکا بدتر شد. اما، در کشورهای درحال توسعه با سیستم‌های بهداشتی ناکارآمد معمولا مردم بیش از سایر کشورها آسیب می‌بینند. برای کارگران کشورهایی مثل بنگلادش، هندوستان، کمبودیه، هندوراس و اتیوپی که مونتاژ و تولید در آنجا با هزینه کم انجام شده و قطب تولید پوشاک محسوب می‌شوند؛ مدت طولانی بدون کار و درآمد بودن به‌معنی گرسنگی و بیماری است.
ورشکستگی کمپانی‌های فشن
بسته شدن فروشگاه‌ها در سرتاسر دنیا برای اقتصاد فشن که متکی به کانال‌های آفلاین است؛ ضربه‌ای مهلک است. ترجیح مصرف‌کنندگان به تأمین نیازهای اولیه زندگی به‌جای پوشاک ضربه‌ی دیگری بر پیکره‌ی این صنعت است. فروش آنلاین نیز با کاهش ۵ تا ۲۰ درصدی در اروپا، ۳۰ تا ۴۰ درصدی در آمریکا و ۱۵ تا ۲۵ درصدی در چین روبرو شد.
ترجیح مصرف‌کنندگان به تأمین نیازهای اولیه زندگی به‌جای پوشاک ضربه‌ی دیگری بر پیکره‌ی این صنعت است.
ما تخمین می‌زنیم که درآمدهای صنعت جهانی فشن با کاهش ۲۷ الی ۳۰ درصدی در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال قبل مواجه شود. صنعت فشن می‌تواند در سال ۲۰۲۱، دوباره رشد مثبت ۲ الی ۴ درصدی را تجربه کند. طبق برآورد ما، صنعت کالاهای شخصی لوکس (فشن لوکس، اکسسوری‌های لوکس، ساعت‌های لوکس، جواهرات لوکس و لوازم آرایشی با کیفیت) با کاهش درآمد جهانی ۳۵ الی ۳۹ درصدی در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال پیش مواجه شوند. اما، در سال ۲۰۲۱ رشدی ۱ الی ۴ درصدی خواهند داشت.
کرونا تمرکز جوامع را به تأمین نیازهای اولیه معطوف کرده است.
طبق برآوردهای تحلیل مک‌کنزی، اگر فروشگاه‌ها تا دو ماه آینده همچنان بسته بمانند، ۸۰ درصد از کمپانی‌های فشن فهرست‌شده در اروپا و آمریکای شمالی دچار فروپاشی مالی می‌شوند و این یعنی ویرانی اقتصاد فشن در جهان. طبق شاخص جهانی فشن موسسه مک‌کنزی (MGFI)، سرمایه ۵۶ درصد از کمپانی‌های فشن در سال ۲۰۱۸ بازگشت پیدا نکرده است. بر همین اساس انتظار ورشکستگی تعداد بیشتری از کمپانی‌های بزرگ فشن در ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده می‌رود.
فرصت‌ها در در دوران کرونا
علی‌رغم اینکه مدت زمان دوره اپیدمی و شدت آن مشخص نیست، اما واضح است که اقتصاد فشن در ابتدای این مسیر سخت قرار گرفته است. اپیدمی با ضربه زدن به بخش تأمین و تقاضا، باعث به‌روز وضعیتی وخیم در صنعت فشن شده است. کمپانی‌ها شدیداً در حال تلاش هستند تا بحران را در چند جبهه مدیریت کنند. قرنطینه باعث توقف تولیدات صنعت فشن شده است؛ ابتدا در چین، سپس در ایتالیا و سپس در تمامی کشورهای دنیا.
ویروس کرونا این شانس را نیز در اختیار صنعت فشن قرار داد که زنجیره ارزشش را بازنگری کرده و کاملا از اول شکل دهد (لازم به ذکر نیست که فرصتی نیز برای ارزیابی مجدد ارزش‌هایی که به‌وسیله آن‌ها اقدامات خود را می‌سنجیم؛ در اختیار فشن قرار داد). انتظار داریم به‌محض اینکه از شدت بحران پیش‌آمده کاسته شد، زمینه‌های شتاب‌دهی عرصه دیجیتال، تخفیف‌دهی، تحکیم صنعت و نوآوری شرکت‌ها در اولویت امر قرار بگیرند. مدیران ارشد صنعت فشن، حتی پس از اینکه شاهد موج‌های ورشکستگی بودند، باید به عدم قطعیت عادت کرده (با آن کنار بیایند) و بر تلاش‌هایشان در جهت ارائه ایده‌هایی که در آینده نیز به کار می‌آید، بیفزایند، زیرا ممکن است باز هم در آینده شرایط قرنطینه و بحران تکرار شود.
در حال حاضر، «قرنطینه مصرف[۱]» می‌تواند باعث تغییر ذائقه مصرف‌کننده، ازجمله افزایش انزجار از مدل‌های کسب‌وکاری که ضایعات تولید دارند و علاقمندی به اقدامات هدف محور مرتبط با حوزه پایداری محیط زیست شوند. به‌طور کلی، برخی از تغییراتی که ما در نظام فشن شاهد آن هستیم، از جمله تغییر دیجیتالی، خرده‌فروشی فصلی، طراحی بی‌فصل (بدون درنظر گرفتن فصل) و کاهش عمده‌فروشی، اغلب اجتناب‌ناپذیر هستند (مواردی که اگر اپیدمی باعث تسریع وقوع آن‌ها نشود، در هر صورت در آینده اتفاق می‌فتند).
راه حل چیست؟
هدایت امور در وضعیت عدم قطعیت برای مدیران ارشد حوزه فشن، امر ساده‌ای نیست. فعالان باید با قاطعانه و تدریجاً استراتژی‌های بازیابی را اجرا کنند تا با انرژی مضاعف در بازار حضور پیدا کنند. بحران موجود باعث شده تا شوکی که باید باعث تغییر صنعت فشن می‌شد، زودتر اتفاق بیفتد (اکنون زمان آن رسیده که برای دنیای پس از شیوع ویروس کرونا آماده شویم).
اکنون زمان آن رسیده که همگی در صنعت فشن دست‌به‌دست یکدیگر بدهند (حتی سازمان‌های رقیب). هیچ کمپانی به‌تنهایی نمی‌تواند از این بحران به‌سلامت عبور کند. کنشگران فشن باید داده‌ها، استراتژی‌ها و چشم‌اندازهای خود را درباره گذر از طوفان کرونا با یکدیگر به اشتراک بگذارند. برندها، تامین‌کننده‌ها، پیمان‌کارها و صاحبان املاک نیز باید راهی برای سهیم شدن در این مشکلات بیابند.
همکاری بهترین روش برای مهار آثار ویرانگر کرونا در صنعت پوشاک است.
اکنون زمان آن رسیده که همگی در صنعت فشن دست‌به‌دست یکدیگر بدهند (حتی سازمان‌های رقیب). هیچ کمپانی به‌تنهایی نمی‌تواند از این بحران به‌سلامت عبور کند.
گزارش مشترک «کسب‌وکار فشن» و «مک‌کنزی و کمپانی»، تلاشی برای پیشبرد مدیریت بحران و برنامه‌ریزی با تاکید بر حوزه‌هایی است که صنعت باید پس از گذر از بحران روی آن‌ها تمرکز کند. مطمئناً تعیین زمان دقیق پایان بحران، غیرممکن است. در نهایت تنها با کشف واکسنی مطمئن می‌توان پایان این واقعه را پیش‌بینی کرد و برخی متخصصان معتقدند که ۱۲ الی ۱۸ ماه با این رویداد فاصله داریم.
پی‌نوشت‌ها:
این مطلب تحت عنوان«It’s time to rewire the fashion system» در سایت مک‌کینزی منتشر شده است که نمافر آن را در آذر ۹۹ ترجمه و منتشر کرده است.
[۱] قرنطینه مصرف حالتی است که در آن مردم یک جامعه به سبک جدید زندگی اعم از کاهش مصرف و یا کاهش مسافرت و … عادت می‌کنند.
