بازار هنر، نقش بسیار قابلتوجهی در بخش استخدام، درآمد و پرورش دانش و مهارت متخصصین در اقتصاد جهانی دارد. ارزشی که این بخش به بازار اضافه کرده، هم ناشی از کسبوکارهایی است که مستقیما به تجارت هنر مرتبط هستند و هم ناشی از کسبوکارهایی که درمیان طیفی از صنایع خدمات فرعی قرار گرفتهاند که به هنر متکی هستند. یک شغل هنری اغلب بسیار تخصصی و برروی بخش خاصی از بازار متمرکز است. همین امر باعث میشود تا بدون وجود بازار هنر، یک شغل هنری دوام چندانی نداشته باشد. نمایشگاههای هنری و سایر رویدادهای فرهنگی بهطور مستقیم باعث افزایش درآمد و تعداد استخدامیها شده و همچنین در ادامه مسیر رشد کسب و کارهای نوپا هزینهها و تعداد استخدامیهای آنها را افرایش داده و درعین حال جذابیت فرهنگی شهرهایی که میزبانشان هستند را بهطور قابل توجهی بالا میبرند.
برآورد میشود که در سال ۲۰۱۹، حدودا ۳۱۰۸۱۰ کسبوکار در بخش بازار هنرهای جهانی و عتیقهجات (آنتیک) مشغول کار باشند. اکثریت غیرقابل باور این کسبوکارها در واقع یک شغل هنری کوچک هستند، هم در راستای بازده و هم استخدام. درطول ۲۰ سال اخیر، استخدام بهطور قابل توجهی افزایش یافته و ازنظر جغرافیایی نیز پراکندگی آن بیشتر شده است. علاوه بر تعداد مشاغل ایجاد شده، افزایش توازن بازار هنر ازنظر مهارت، دانش و جنسیت نیز یکی از مهمترین عوامل افزایش استخدام بوده است.
یک کسبوکار کوچک در مناظق مختلف، تعاریف متفاوتی دارد. در اروپا کسبوکار کوچک به کاری گفته میشود که کمتر از ۱۰میلیون یورو (معادل ۱۱.۲میلیون در سال ۲۰۱۹) بازده (بازگشت سرمایه) داشته باشد و تعداد کارمندانش نیز کمتر از ۵۰ نفر باشد. همچنین در آمریکا تعریف کسبوکار کوچک بدین صورت است: کاری که بازده آن کمتر از ۷.۵ میلیون باشد (این تعریف توسط مدیریت کسبوکارهای کوچک آمریکا ارائه شده است). تعاریف کسبوکار کوچک در چین به نوع صنعت بستگی دارد؛ مثلاً در صنعت خردهفروشی، یک تشکیلات اقتصادی کوچک، تشکیلاتی است که کمتر از ۵۰ کارمند و کمتر از ۵ میلیون یوآن بازده داشته باشد (نزدیک به ۷۲۵۰۰۰ دلار در سال ۲۰۱۹).
برآورده شده است که در سال ۲۰۱۹ بیش از ۲.۷ میلیون نفر در حدود ۲۹۶۵۸۰ کسبوکار در بخش گالری و واسطهگری استخدام شدهاند. بهنظر میرسد که استخدام در این شغل هنری بیشتر به دانش و مهارت افراد بستگی دارد تا به جسنیت آنان. سازمان بینالمللی کار (ILO) برآورد کرده که زنان ۳۹ درصد از نیروی کار جهانی را در سال ۲۰۱۹ تشکیل میدهند. اما، توازن جنسیتی در بخش واسطهگری نشان از ورود زنان بیشتری به بازار کار در سال ۲۰۱۹ دارد؛ نتایج نظرسنجیها مشخص میکند که زنان، ۶۲ درصد از بازار کار را در این بخش تشکیل میدهند؛ یعنی ۱ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۸.
در سال ۲۰۱۹، ۸۴ درصد از استخدامیها در این بخش، تحصیلات دانشگاهی دارند؛ بیش از یک درصد بیشتر از سال ۲۰۱۸. سطح تحصیلات دانشگاهی این بخش بسیار بیشتر از سطح تحصیلات نیروی کار عمومی در بسیاری از کشورهاست و میانگین آن در اروپا و آمریکا در سال ۲۰۱۹ کمتر از ۴۰ درصد میباشد.
اکثریت (۵۶درصد) افرادی که در بخش واسطهگری استخدام شدهاند، زیر ۴۰ سال هستند؛ هرچند که این مقدار نسبت به سال پیش، ۵ درصد کمتر است. ۳۶ درصد از افرادی که در این بخش استخدام شدهاند، ۴۰ تا ۶۴ سال هستند و ۸ درصد نیز بالای ۶۵ سال بودند (بیش از ۲ درصد نسبت به سال ۲۰۱۸). در واقع، بخش مهمی از جوانان بیشتر در این بخش استخدام شدهاند تا در بخش نیروی کار عمومی. مثلاً در آمریکا و بریتانیا در سال ۲۰۱۹، ۴۷ درصد از افراد استخدامی در مجموع مشاغل، زیر ۴۰ سال داشتند؛ درحالیکه سهم اروپا کمتر از ۴۲ درصد بود.
همانطور که در گزارشهای قبلی مشخص شد، سهم مشارکت زنان با بالا رفتن سن کاهش پیدا میکند. نظرسنجی نشان داد که بیشترین سهم استخدام زنان (۶۶درصد) مربوط به زنان زیر ۴۰ سال بود، درحالیکه کمترین سهم با ۴۵ درصد مربوط به بخش زنان ۶۵ ساله و بیشتر بود (بیشتر از ۴ درصد نسبت به سال ۲۰۱۸). هرچند، این مقدار بیشتر از اکثر معیارهای سنجش صنایع ملی و غیرمتداول (غیر استاندارد) است که در آنها مجموع سهم استخدام زنان ۶۵ سال به بالا در سال ۲۰۱۹، در اروپا، ۳۹ درصد و در کل دنیا تنها ۳۶ درصد بود.
اکثر افرادی که در سال ۲۰۱۹ در بخش واسطهگری کار میکردند، در موقعیتهای شغلی تماموقت استخدام شدند (۷۷ درصد؛ که نسبت به سال ۲۰۱۸ مقدار ثابتی بود) و ۲۳ درصد نیز در موقعیتهای شغلی نیمهوقت یا موقت استخدام شدند. این مقدار بالاتر از مقدار میانگین در آمریکا (۲۲درصد) و اروپا (درکل) (۱۸ درصد) بود، اما با کشورهایی مثل بریتانیا مساوی بود (۲۳درصد در سال ۲۰۱۸).
برای آشنایی با نمایشگاههای هنری میتوانید به اینجا مراجعه کنید.
کارگزاری مزایده شغل هنری دیگری است که به نسبت ناشناخته است و اغلب مردم فکر میکنند که برگزاری یک مزایده کاری پیش پا افتاده است. برآوردها نشان میدهد که تعداد استخدام در بخش مزایده در سال ۲۰۱۹ نسبتا ثابت بود؛ برآوردها نشان از ۲۸۵۱۰۰ نفر استخدامی (افزایش یک درصدی نسبت به سال ۲۰۱۸) در سرتاسر جهان و در حدود ۱۴۲۳۰ کسبوکار دارد.
به دنبال ۲ سال افت استخدام در بخش مزایده آثار هنری، تعداد استخدامها نسبت به سال پیش تا ۶ درصد افزایش یافته و بیش از ۵۳۰۰ نفر در سال ۲۰۱۹ در پنج کسبوکار برتر مرتبط با مزایده استخدام شدند. البته، کارآموزی و استخدام موقت بخشی از این افزایش را تشکیل میدهد. متخصصان این بخش این نکته را نیز عنوان کردهاند که ممکن است این روند معکوس شود، زیرا دفاتر مزایده بزرگتری مثل Sotheby، از اوایل سال ۲۰۲۰ شروع به تعدیل و استخدام مجدد نیروی کارشان کردهاند. همچنین، بسیاری از متخصصان مزایده عنوان کردهاند که با آنلاین شدن فروش و یکپارچه شدن هرچه بیشتر کسبوکارها، معیارهای کاهش هزینه کمکم به اولویتی مهم تبدیل شدهاند. این امر دلالت بر استخدام در لایههای بالایی و سایر لایهها درطول پنج سال آینده دارد.
در دفاتر مزایده رده بالا، اکثریت استخدامها در بخش تماموقت انجام میشود، هرچند سهم استخدامهای پارهوقت نیز ۴ درصد افزایش داشته است. روند استخدام در دفاتر مزایده درجه دوم، روند معکوسی داشته، زیرا آمار استخدام پارهوقت نسبت به سال پیش، با ۵ درصد افت مواجه شد.
میانگین افراد استخدامی در دفاتر مزایده درجه دوم در سال ۲۰۱۹ که تحصیلات دانشگاهی داشتند، ۶۷ درصد بود (کمتر از ۴ درصد نسبت به سال پیش)، درحالیکه در بخش مزایده رده بالا، میانگین این بخش حدود ۷۵ درصد بود. هر دو آمار بهطور قابل توجهی بالاتر از آمار تعداد نیروی کار عمومی است.
بررسی نسبت جنسیتی استخدامیها در این شغل هنری نشان از حضور ۶۶ درصد زن درمیان استخدامیها داشت؛ یعنی بیش از یک درصد نسبت به سال قبل. این سهم در بخش دفاتر مزایده درجه دوم، همیشه متوازنتر بوده است. هرچند در سال ۲۰۱۹، این آمار افت پیدا کرد و به ۴۵ درصد استخدام زنان رسید (از ۵۲درصد در سال ۲۰۱۸). کمترین سهم مشارکت زنان در بخش استخدام، مربوط به زنان ۶۵ سال به بالا بود؛ درحالیکه بیشترین کاهش نسبت به سال پیش در بخش زنان ۴۰ الی ۶۴ سال بود (تا ۱۱درصد کاهش).
برای مشاهده مزایدههای هنری در تهران میتوانید به سایت گالریها سر بزنید.
در اطراف هر یک از ما جوانان زیادی یافت میشوند که حرف اول و آخر زندگیشان پیداکردن یک شغل هنری است؛ شاید شما هم یکی از اینان هستید. کم نیستند دانشآموزان مدارسی که وقتی از آنان میپرسید چرا رشتههای ریاضی و تجربی را انتخاب کردهاید، میگویند که به اجبار. حتی آنهایی که در رشتههای هنری درس میخوانند نیز اغلب به دنبال خلق هنر هستند و از سایر بخشهای این بازار هیچ اطلاعی ندارند. در این نوشته آمار و ارقام ۲ شغل جذاب دیگر بررسی شده است که میتواند پاسخگوی نیاز و علاقهی بسیاری از جوانان هنردوست باشد. با مراجعه به مجله نمافر میتوانید با سایر بخشهای هنری آشنا شوید.