اولین اتاق فرار مدرن در سال ۲۰۰۷ در ژاپن شکل گرفت و از سال ۲۰۱۱ اتاقهای فرار آرامآرام در دنیا پاگرفتند. سونامی اتاق فرار از سال ۲۰۱۳ جهان را درنوردید؛ مثلاً انگلستان که تنها یک اتاق فرار در ۲۰۱۳ داشت، اکنون ۱۰۱۶ اتاق فرار دارد و آمریکا با ۷۹۹۰ اتاق فرار در صدر ایستاده است. اتاقهای فرار در واقع تفریحی نو در دنیای امروز به حساب میآیند. اتاق های فرار در ایران چند سالی است که پا گرفتهاند و روزبهروز هم بیشتر میشوند.
اتاقهای فرار همان طور که از اسمشان پیداست مبتنی بر پیدا کردن راه خروج از یک فضای بسته طراحی میشوند. پایه و اساس اتاق فرار حل معماهای گوناگون است. با حل هر معما، بازیکنان وارد مرحله بعد میشوند. مرحله بعدی ممکن است در همان فضا یا فضای دیگری رخ دهد. پیدا کردن یک کلید، حل یک پازل و پیدا کردن پاسخ یک سوال در بیشتر بازیها وجود دارد. غالباً یک استاد بازی وجود دارد که بازیکنان را در حل معماها یا پیدا کردن اشیای گم شده راهنمایی میکند. بازیهای مختلف در اعصار مختلف و همچنین با موضوعات مختلف اجرا میشوند؛ مثلاً ممکن است روایت برخی داستانها در زمان قاجار باشد یا حتی لازم شود کلیدی را از دهان دایناسوری در دنیای ژوراسیک بیرون کشید. اتاق فرار را شاید بشود تفریحی نو نامگذاری کرد. بازیها معمولاً بین یک تا دو ساعت زمان دارند.
در دوره کرونا برخی اتاقهای فرار مجازی هم در کشور راه افتادند که انجام بازیهای آنها شبیه به انجام بازیهای ویدئویی معمایی است. بوردگیمهای اتاق فرار هم به تازگی مشتری پیدا کردهاند.
اولین اتاق فرار در سال ۱۳۹۵ در ایران ایجاد شد و امروز ۱۴۲ اتاق فرار با ۲۹۱ بازی در کشور وجود دارد. ۹۷ اتاق فرار با ۲۰۳ بازی مختلف در تهران قرار دارند تعداد اتاقهای فرار در کشور هر لحظه در حال افزایش است. اکثر اتاقهای فرار را میتوان به صورت اینترنتی رزرو کرد.
درآمد ناخالص سالانه اتاق فرار در ایران بیش از ۳۶۰ میلیون تومان تخمین زده میشود؛ یعنی روزی یک میلیون تومان که دندانگیر است. در برخی استانهای کشور مثل سیستان و بلوچستان هنوز اتاق فرار وجود ندارد.
اتاق فرار در ایران معمولاً مکانی برای تجربه ترس و دلهره قلمداد شده است؛ اما اتاقهای فرار ممکن است مضامین دیگری هم داشته باشند که متأسفانه مضمون «ترس و دلهره» در آنها پررنگتر است. مثلاً میتوان بازی را به گونهای طراحی کرد که در پایان یک روایت تاریخی به درستی نقل شده باشد.
آمریکا به عنوان کشور پیشرو در صنعت سرگرمی در دنیا بیشترین اتاقهای فرار را داراست. آمریکا حتی در چند سال اخیر ۲ فیلم سینمایی به نام «اتاق فرار» ساخته است. حدود ۶۸ درصد از اتاقهای فرار در آمریکا خانوادگی اداره میشوند و میتوان به این شغل به عنوان شغل خانوادگی آمریکاییها نگاه کرد. جالبتر اینکه گروههای خانوادگی هم مهمترین مخاطب اتاقهای فرارند.
نمودار بالا گروه مخاطبان اتاق فرار و همچنین جنسبت مخاطبان آنها را نشان دهد. بر خلاف تصور مردم که اتاق فرار را در ایران مختص جوانان میدانند، در آمریکا گروههای خانوادگی اصلیترین مخاطب بازیهایند. همچنین زنان اندکی بیش از مردان به این سرگرمی علاقه نشان دادهاند. برخی بازیها را میتوان تنها انجام داد که این بازیها در ایران هم وجود دارند.
برای خواندن مطالب جذاب دیگر به مجله نمافر مراجعه کنید.